« محاصره ی شیطانغرور برفی »

   انسجام خانواده 

خانواده

یکی از اصولی که نقشی بسیار تعیین کننده در انساج خانواده دارد اصل همسان همسری است .در اسلام بر این اصل به عنوان معیار همسر گزینی و ضامن انسجام خانواده، در ذیل عنوان «کفویّت» تأکید شده است؛ اما دیدگاه های ارزشی اسلام به ارائه ی تعریف خاصی از کفویّت زن و شوهر انجامیده است. برخورد ایجابی با برخی جنبه های همسان همسری (همسانی دینی و اخلاقی) و برخورد سلبی با جنبه های دیگر(همسانی نژادی، قومی و طبقاتی) نشان دهنده ی کوشش قانون گذار اسلام در جهت تغییر نگرش های فرهنگی نسبت به موضوع همسان همسری است.


   اسلام مبنای اصلی همسان همسری را ایمان و اسلام می داند( مرد مؤمن کفو زن مؤمن و مرد مسلمان کفو زن مسلمان است.) 1 به این معنا که در جانب اثباتی قضیه، ایمان و اسلام را شرط کافی برای تحقق کفویت تلقی کرده است و در جانب سلبی قضیه، مرد یا زن بی ایمان را غیر کفو دانسته و بدین جهت، ازدواج مسلمان با غیر مسلمان را ممنوع ساخته است. 2

در عین حال، اسلام به ایمان و اسلام رسمی اکتفا ننموده و پایبندی عملی شخص به لوازم ایمان را نیز مورد اهتمام قرار داده است؛ برای مثال، در برخی روایات، پاکدامنی و امانت داری مرد در کفو بودن او دخیل دانسته شده 3همان گونه که قرآن کریم نیز افراد پلید و زناکار را برای ازدواج، نامناسب معرفی کرده است.4 و روایات دیگری نیز شراب خواری مرد را موجب سلب اهلیّت وی برای ازدواج قلمداد کرده اند.5


   با توجه به بیان فوق، تمایز بین رویکرد اسلام و رویکرد علوم اجتماعی به مسئله همسان همسری تا حدودی آشکار می شود. متخصصان مسائل خانواده در حوزه های جامعه شناسی و روان شناسی معمولاً تأثیر منفی انواع گوناگون ناهمسانی دو همسر را به عنوان واقعیتی اجتماعی، مفروض گرفته و بر این اساس ، افراد را به احراز بالاترین سطوح همسانی توصیه و تشویق می کنند؛ اما در برابر این برخورد نسبتاً محافظه کارانه، اسلام به عنوانت مکتب و دینی الهی، رویکردی اصلاحی را به نمایش گذاشته و در جهت تغییر پندارهای فرهنگی نادرستی مانند لزوم همسانی خانوادگی، قومی و طبقاتی، کوشیده است. در روایتی آمده است: شخصی برای امام جواد(ع) نامه نوشت و در آن، نظر حضرت را درباره ی ازدواج دختران خود و اینکه هیچ کس را همانند خودش و هم شأن خودش نمی یابد، جویا شد. حضرت در پاسخ چنین مرقوم فرمودند:
   «آنچه را در مورد دختران بیان کردی و اینکه کسی را همانند خودت نمی یابی ، دانستم؛ اما - خدایت رحمت کند- این امر را معیار و شرط ازدواج دخترانت قرار مده، زیرا رسول اکرم(ص) فرمود:« هرگاه کسی که اخلاق و دیانت او را می پسندید به خواستگاری نزد شما آمد، به وی همسر دهید، چرا که در غیر این صورت فتنه و فساد بزرگی زمین را در بر خواهد گرفت».6


   همچنین داستان جوان سیاه پوست، زشت قیافه، غریب و تهیدستی به نام جُوبیر که با سفا رش و وساطت پیامبراسلام(ص) با دَلفاء دختر زیبا روی زیاد بی لبید - یکی از اشراف برجسته ی مدینه- ازدواج کرد؛ ازدواج مقداد - غلام آزاد شده سیاه پوست- با ضُباعه - دختر عموی پیامبر- که به خواست و تأکید خود پیامبر صورت گرفت و ازدواج امام سجّاد(ع) با کنیز آزاد شده ی خود که نامه ی سرزنش آمیز خلیفه ی وقت و واکنش تند حضرت نسبت به آن نامه را در پی داشت، گوشه هایی از اهتمام اسلام به معرفی و جایگزینی الگوی جدیدی برای همسان همسری را نشان می دهند.7


   شواهد تاریخی فراوان از صدر اسلام و دوره های بعد و حتی شواهدی بسیار از دوران معاصر نشان دهنده ی این واقعیت است که الگوی اسلامی همسان همسری از نظر تأمین ثبات و استحکام خانواده، الگویی موفق بوده است و همسران با ایمان و کاملاً پایبند به ارزش های دینی هیچ گاه به دلیل ناهمسانی های جانبی، دچار تعارضات و ستیزه های خانوادگی نمی شوند. انشاء الله تعالی

 

 

1. وسائل الشیعه،ج14،ص44
2. بقره،آیه 221 و ممتحنه،آیه 10
3. وسائل الشیعه،ج14،ص52
4. نور،آیه 3
5. همان،ص53
6.همان،ص51
7. همان، ص44

به کوشش: م. ظفرقندی،طلبه

   سه شنبه 3 بهمن 1396


فرم در حال بارگذاری ...

جستجو
آمار وبلاگ ها
  • امروز: 300
  • دیروز: 401
  • 7 روز قبل: 4963
  • 1 ماه قبل: 24946
  • کل بازدیدها: 841446
رتبه وبلاگ
  • رتبه کشوری دیروز: 11
  • رتبه مدرسه دیروز: 1
  • رتبه کشوری 5 روز گذشته: 23
  • رتبه مدرسه 5 روز گذشته: 1
  • رتبه 90 روز گذشته: 19
  • رتبه مدرسه 90 روز گذشته: 1