انقلابی و ضد انقلاب 

در سال‌های گذشته بعضی مفاهیم از سوی مقام معظم رهبری مطرح شده که هر کدام حساب و کتاب  ویژه‌ای داشته است. مثلا در بحبوحه فتنه ۸۸ که یک کودتای تمام عیار ضد جمهوری اسلامی، ضد دموکراسی و اسلامیت نظام بود، مقام معظم رهبری «بصیرت» را مطرح کردند که بحث پرظرفیت و دارای ریشه‌های عمیقی در ادبیات اسلامی و سیاسی است و هنوز هم می‌طلبد که این بحث مورد واکاوی قرارگیرد.

 پس از آن، مقام معظم رهبری بحث «نفوذ» را مطرح کردند که آن هم یک بحث کلیدی مرتبط با شرایط امروز کشور است و پس از نفوذ نیز، بحث «انقلابی‌گری» و «انقلابی بودن» از سوی مقام معظم رهبری مطرح شد که به نظرم انتخاب این واژه هم از جهت ظرفیت و هم از جهت تناسب با شرایط و راهگشا بودن در میدان عمل(praxis)و قابل طرح بودن در عرصه بین‌المللی بسیار داهیانه است.

قدیمی‌ترین متن مدون راجع به انقلاب مربوط به ارسطوست که انقلاب را به سه دسته تقسیم کرد:

دسته اول: انقلاب برای تغییر قانون اساسی است و نه برای تغییر دولتمردان.

دسته دوم: انقلاب  مربوط به تغییر دولتمردان هستند و نه تغییر قانون اساسی .

دسته سوم: انقلاب‌ها مربوط به تغییر توامان دولتمردان و قانون اساسی یک کشور است و اگر فردی در این پروسه‌ها شرکت کند، به هر اندازه که مشارکت داشته باشد انقلابی است. ارسطو برای انقلابی بودن دو رکن قائل است  که یکی “باور” به تغییرات است و دیگری میزان “مشارکت” در آن.

 منظور مقام معظم رهبری آن است که هر فردی اعم از جوان و یا نوجوان می‌تواند انقلابی باشد در حالی که به آن مفهوم تاریخی فقط پیرمردان بالای ۶۰ سال می‌توانند انقلابی باشند که آنها نیز به تدریج می‌روند و بدینگونه دفتر انقلابی بودن بسته می‌شود. بنابراین یک تفاوت جدی میان ارائه مفهوم زنده، متحرک و دینامیک از انقلابی بودن با مفهوم هیستوریک(تاریخی) که آرام آرام مندرس می‌شود وجود دارد و به همین دلیل معنای مدنظر رهبر معظم انقلاب از انقلابی بودن، مفهوم تاریخی آن نمی‌تواند باشد.

عده ای  دیدگاه «انقلابی بودن» را با «تندروی» و «پرخاشگری» و «شعار دادن صرف» یکی می‌داند، در حالی که طبیعتا هیچ کس نمی‌تواند مردم را به تندخویی و شعار دادن بی‌جهت توصیه کند و این هم نمی‌تواند مفهوم انقلابی بودن از نظر مقام معظم رهبری باشد.

برای واکاوی و ارائه معنای صحیح از مفهوم انقلابی بودن مجبوریم به اصل خود انقلاب اسلامی ایران بازگردیم؛ انقلاب در ایران حادثه بزرگی بود، و از این حادثه دو جریان اجتماعی و تجربه بزرگ متولد شد که در حال تحول هستند، با محیط اجتماعی تعامل پیدا می‌کنند و مرتبا ازداخل آنها پدیده‌های دیگری می‌جوشد.

 از دل این جریان، جمهوری اسلامی بیرون آمد و نظامی ایجاد شد که مشروعیتش براساس اسلام تعریف می‌شود و سازوکار دموکراسی نماینده‌ای(representative democracy) را در داخل خودش جایگزین کرده است و اتفاقا خیلی‌ها در ابتدا گمان می‌کردند این نظام کار نمی‌کند که فکر اشتباهی بود.

پس از این واکاوی، باید انقلابی بودن را با این دو دستاورد تعریف کنیم، یعنی فردی انقلابی است که اولاً معتقد به این دو جریان بنای نظام مدنی-سیاسی بر اساس عقلانیت اسلامی و نهضت بیداری اسلامی) باشد. و بعد از اعتقاد، باید با  تمام وجود برای پیشبرد اهداف و “مشارکت” در این پروسه همت بگذارد و صرفا اعتقاد نداشته باشد.

 آن فرد انقلابی که مدنظر مقام معظم رهبری است، اینگونه است که در داخل به جمهوری اسلامی قائل است و البته نمی‌گوید خارج به من چه ارتباطی دارد؟ بلکه باید به آن جنبه بیداری اسلامی که منبعث از تفکرات امام خمینی(ره) است عمیقاً قائل بوده و در آن مشارکت هم داشته باشد. برای ما مهم است که اسلام چگونه تبلیغ می‌شود و بیداری اسلامی با چه مسائلی روبروست. پس «اعتقاد» و «مشارکت» ملاک انقلابی بودن است. البته هر چیزی درجاتی دارد؛ یک انقلابی کامل کسی است که همه وجودش را وقف این دو اعتقاد کند و آن را در همه شئون انقلاب پیاده ‌کند.۱

شاخصه های جوان انقلابی 

  معیارهای جوان انقلابی فرمایشاتی است که از ابتدای امسال مقام معظم رهبری(مدظله العالی) در بحث انقلابی گری تقریبا  تاکید قابل توجهی کردند.

تدین، به روز بودن جوانان، دشمن شناسی و موقعیت شناسی از مهترین معیارهای جوان انقلابی است.

یکی از اساسی ترین وظایف جوانان انقلابی موضوع تدین آنها است است و شاید دشمن شناسی یکی از مهمترین نکات در دانشجویان انقلابی است چون جوانانی که بدنبال موضوع انقلابی گری هستند حتما باید دشمن را خوب بشناسند.

 چهارمین شاخص انقلابی گری موقعیت شناسی است جوانان انقلابی باید موقعیتی که در آن حضور دارند  به دقت به آن توجه داشته باشند و بدانند در چه زمانی زندگی می کنند و رفتارهای بهنگامی داشته باشند.

جوان انقلابی باید به موقع و بهنگام در صحنه های انقلاب حضور داشته باشد و باید بداند پیرامون او چه میگذرد ،جوان انقلابی اگر در محیط دانشگاهی است یکی از مهترزین وظایفش درس خواندن  است در حقیقت یکی از مهمترین وظایفش سلامت جسم و روح و در نهایت ارتباطش با شهداست چون ارتباط با شهدا یکی از موضوعاعی است که می تواند به وی کمک کند برای اینکه انقلابی بماند و انقلابی عمل کند.۲

توصیه های رهبر معظم انقلاب به جوانان انقلابی

جوانهای امروز ما، جوانهای نسل معاصر ما و جوانهائی که در آینده خواهند آمد، بدانند راه انقلاب، راهی است که احتیاج دارد به عزم، به ایمان، به ثبات قدم. بعضی این ثبات قدم را دارند، بعضی در بین راه برمیگردند؛ البته اینها به ضرر خودشان عمل میکنند؛ «فمن نکث فانّما ینکث علی نفسه». آن کسانی که از راه انقلاب برگردند، مثل کسانی هستند که در تابستان روزه گرفته‌اند و تا اواخر روز، روزه را حفظ میکنند، اما یک ساعت به غروب، دو ساعت به غروب طاقتشان تمام میشود؛ افطار میکنند.

این مثل همان کسی است که از اولِ روز، روزه نگرفته است. باطل کردن روزه در هر زمانی از ساعات روز باشد، ابطال روزه است. در راه انقلاب اگر ثبات قدم وجود نداشت، اگر پیوستگی حرکت وجود نداشت، انسان رابطه‌اش با انقلاب قطع میشود. این بیوفائی به انقلاب است. همیشه بودند کسانی که به انقلاب بیوفائی کردند، به انقلاب دلبستگی خود را کم کردند، به انقلاب پشت کردند. وصیت امام این است که جوان ما، مردم ما، نسلهای گوناگون ما، با چشم واقع‌بینانه نگاه کنند. اصل، انقلاب است؛ اشخاص، اصل نیستند. انقلابی بودن به حفظ رابطه‌ی خود و عمل خود و پیوستگی خود با انقلاب است…

امام بزرگوار ما از اول انقلاب تا روز آخر و در وصیت‌نامه‌ی خود تأکید میکند که روح انقلابی، روح حرکت به جلو است، روح پیشرفت است، روح ابتکار و نوآوری است و این در واقعیت ملت ایران هم تحقق پیدا کرد…این روح انقلابی، هر چه در ملت زنده‌تر و پویاتر باشد، روح نوآوری و ابتکار و خلاقیت زنده‌تر خواهد بود؛ همچنانی که خود انقلاب هم یک نوآوری بزرگ بود. امام با انقلاب اسلامی و با تشکیل جمهوری اسلامی راهِ میانه‌ی عقب‌ماندگی و غرب‌زدگی را ترسیم کرد.

بی‌بصیرتی، گذشته انقلابی را باطل می‌کند
آنچه که از بیانات زینب کبری باقی مانده است و امروز در دسترس ماست، عظمت حرکت زینب کبری را نشان میدهد. خطبه‌ی فراموش نشدنی زینب کبری در بازار کوفه یک حرف زدن معمولی نیست، اظهارنظر معمولی یک شخصیت بزرگ نیست؛ یک تحلیل عظیم از وضع جامعه‌ی اسلامی در آن دوره است که با زیباترین کلمات و با عمیق‌ترین و غنیترین مفاهیم در آن شرائط بیان شده است… همان لحنی را به کار می‌برد که پدرش امیرالمؤمنین بر روی منبر خلافت در مقابل امت خود به کار می‌برد؛ همان جور حرف میزند؛ با همان جور کلمات، با همان فصاحت و بلاغت، با همان بلندی مضمون و معنا: «یا اهل الکوفه، یا اهل الغدر و الختل»؛ ای خدعه‌گرها، ای کسانی که تظاهر کردید! شاید خودتان باور هم کردید که دنباله‌رو اسلام و اهل‌بیت هستید؛ اما در امتحان اینجور کم آوردید، در فتنه اینجور کوری نشان دادید. «هل فیکم الّا الصّلف و العجب و الشّنف و الکذب و ملق الاماء و غمز الاعداء»؛ شما رفتارتان، زبانتان با دلتان یکسان نبود. به خودتان مغرور شدید، خیال کردید ایمان دارید، خیال کردید همچنان انقلابی هستید، خیال کردید همچنان پیرو امیرالمؤمنین هستید؛ در حالی که واقع قضیه این نبود. نتوانستید از عهده‌ی مقابله‌ی با فتنه بربیائید، نتوانستید خودتان را نجات دهید. «مثلکم کمثل الّتی نقضت غزلها من بعد قوّة انکاثا»؛ مثل آن کسی شُدید که پشم را میریسد، تبدیل به نخ میکند، بعد نخها را دوباره باز میکند، تبدیل میکند به همان پشم یا پنبه‌ی نریسیده.

با بی‌بصیرتی، با نشناختن فضا، با تشخیص ندادن حق و باطل، کرده‌های خودتان را، گذشته‌ی خودتان را باطل کردید. ظاهر، ظاهر ایمان، دهان پر از ادعای انقلابیگری؛ اما باطن، باطن پوک، باطن بیمقاومت در مقابل بادهای مخالف. این، آسیب‌شناسی است.

 انقلابی باید پیچیدگیهای شرائط زمانه را درک کند

نبادا حرکت انقلابی جوری باشد که بتوانند تهمت افراطیگری به او بزنند. از افراط و تفریط بایستی پرهیز کرد. جوانهای انقلابی بدانند؛ همان طور که کناره‌گیری و سکوت و بی‌تفاوتی ضربه میزند، زیاده‌روی هم ضربه میزند؛ مراقب باشید زیاده‌روی نشود. اگر آن چیزی که گزارش شده است که به بعضی از مقدسات حوزه، به بعضی از بزرگان حوزه، به بعضی از مراجع یک وقتی مثلاً اهانتی شده باشد، درست باشد، بدانید این قطعاً انحراف است، این خطاست. اقتضای انقلابیگری، اینها نیست.  

انقلابی باید بصیر باشد، باید بینا باشد، باید پیچیدگیهای شرائط زمانه را درک کند. مسئله اینجور ساده نیست که یکی را رد کنیم، یکی را اثبات کنیم، یکی را قبول کنیم؛ اینجوری نمیشود. باید دقیق باشید، باید شور انقلابی را حفظ کنید، باید با مشکلات هم بسازید، باید از طعن و دق دیگران هم روگردان نشوید، اما باید خامی هم نکنید؛ مراقب باشید. مأیوس نشوید، در صحنه بمانید؛ اما دقت کنید و مواظب باشید رفتار بعضی از کسانی که به نظر شما جای اعتراض دارد، شما را عصبانی نکند، شما را از کوره در نبرد. رفتار منطقی و عقلائی یک چیز لازمی است. البته این را هم به همه توصیه کنیم که نیروهای انقلابی را متهم به افراطیگری نکنند؛ بعضی هم اینجوری دوست میدارند. عنصر انقلابی، جوان انقلابی، طلبه‌ی انقلابی، فاضل انقلابی، مدرس انقلابی در هر سطحی از سطوح را متهم کنند به افراطیگری؛ نه، این هم انحرافی است که به دست دشمن انجام میگیرد؛ واضح است. پس نه از آن طرف، نه از این طرف.

 اگر به نام انقلابیگری اخلاق را زیر پا بگذاریم ضرر کرده‌ایم

اگر به نام عدالت‌خواهی و به نام انقلابیگری، اخلاق را زیر پا بگذاریم، ضرر کرده‌ایم؛ از خط امام منحرف شده‌ایم. اگر به نام انقلابیگری، به نام عدالت‌خواهی، به برادران خودمان، به مردم مؤمن، به کسانی که از لحاظ فکری با ما مخالفند، اما میدانیم که به اصل نظام اعتقاد دارند، به اسلام اعتقاد دارند، اهانت کردیم، آنها را مورد ایذاء و آزار قرار دادیم، از خط امام منحرف شده‌ایم.

اگر بخواهیم به نام انقلابیگری و رفتار انقلابی، امنیت را از بخشی از مردم جامعه و کشورمان سلب کنیم، از خط امام منحرف شده‌ایم.

در کشور آراء و عقاید مختلفی وجود دارد. اگر چنانچه یک عنوان مجرمانه‌ای بر یک حرکتی، بر یک حرفی منطبق شود، این عنوان مجرمانه البته قابل تعقیب است؛ دستگاه‌های موظف باید تعقیب کنند و میکنند؛ اما اگر عنوان مجرمانه‌ای نباشد، کسی است که نمیخواهد براندازی کند، نمیخواهد خیانت کند، نمیخواهد دستور دشمن را در کشور اجرا کند، اما با سلیقه‌ی سیاسی ما، با مذاق سیاسی ما مخالف است، ما نمیتوانیم امنیت را از او دریغ بداریم، عدالت را دریغ بداریم؛ «و لایجرمنّکم شنئان قوم علی الّا تعدلوا». قرآن به ما دستور میدهد و میگوید: مخالفت شما با یک قومی، موجب نشود که عدالت را فرو بگذارید و فراموش کنید. «اعدلوا»؛ حتّی در مورد مخالف هم عدالت به خرج دهید. «هو اقرب للتّقوی» این عدالت، نزدیکتر به تقواست.۳

ضد انقلاب کیست

امروز اما پس از گذشت سی و اندی سال از انقلاب اسلامی پرسشی که ذهن آدمی را به خود مشغول می کند این است که لفظ “ضد انقلاب” به چه کسانی اطلاق می گردد یا به عبارت دیگر دشمنان انقلاب اسلامی چه کسانی و دارای چه اندیشه هایی هستند؟

برای پاسخگویی به این پرسش مهم نیاز است اصولی که انقلاب بر آن بنا شده است را مورد موشکافی دقیق تری قرار دهیم به استناد تاریخ و اعتقاد نگارنده شعار “استقلال آزادی جمهوری اسلامی” که بارها و بارها در میان انقلابیون طنین انداز شد چهار ستون بنیادین انقلاب اسلامی را برای همیشه مشخص کرده است.

۱ - شعار استقلال به جهت نفی وابستگی رژیم شاهنشاهی به غرب و در مقابله ی با استعمار خارجی که دامنگیر کشور بود مطرح شد،

۲ - شعار آزادی به جهت نفی استبداد داخلی و مقابله ی با خفقان سیاسی که بیش از هرچیزی نارضایتی عمومی را برانگیخته بود مطرح شد،

۳ - شعار جمهوری به جهت نفی دیکتاتوری و تمسک به آراء عمومی برای به رسمیت شناختن حق حاکمیت مردم بر سرنوشت خویش مطرح شد،

۴ - و نهایتاً شعار اسلامی به جهت نفی مکاتب الحادی و برای ظهور و بروز اسلام سیاسی و شعائر آن در بطن و ساختار نظام با تکیه بر نقش رهبری فقیه جامع شرایط _ با قرائت امام خمینی _ مطرح شد.

البته نکته ی بسیار مهم در این مورد این است که امام (س) همواره در کلام خود اسلامیت نظام را متضمن جمهوریت و استقلال و آزادی می دانند یعنی نه تنها هرگونه تعارضی را نفی می کنند که اسلام ناب محمدی را سازگار و مدافع استقلال، آزادی و جمهوریت نظام می دانند. چنانچه امام خمینی در جمع مسئولان و اعضای جهاد سازندگی و ژاندارمری در سال ۶۲ می فرماید :

 البته گروه‌هایی هم هستند که برای اینکه با این کشور مخالف‌اند، با استقلال این کشور مخالف‌اند، با آزادی این کشور مخالف‌اند، و بالاخره با اسلام که این آزادی و این استقلال را برای شما آورده است مخالف‌اند، باز دست از شیطنت برنمی دارند.  روش اسلام و طریقه اسلام همان است که از اول در تبلیغات اسلامی و در شعارهای شما جوانهای عزیز در سرتاسر کشور بود که ما استقلال می‌خواهیم و آزادی و جمهوری اسلامی. (صحیفه امام، جلد ۱۷ ، صفحه ۴۴۵)

اکنون در پاسخ به پرسش یاد شده می توان پاسخ دقیق تری را ارائه داد که هر فرد، گروه و یا اندیشه ای که به دنبال حذف حداقل یکی از پایه های چهارگانه ای که نام برده شد باشد به حکم ضدیت با اصلی ترین شعار انقلاب چنان که در کلام امام خمینی (س) هم ذکر گردیده بود به دنبال براندازی ساختمان بنیادین انقلاب است.

البته واضح و مبرهن است که مراد از بیان این سطور دوختن دهان منتقدین و مخالفین انقلاب اسلامی نیست بلکه مقصود مطلوب این است که اگر فردی می خواهد به عنوان مثال جمهوریت نظام را مخدوش کند ابتدا خاشعانه به ضدیت خود با انقلاب اسلامی ایران و جمهوری اسلامی اذعان کند آنگاه به عنوان یک اندیشه ی جایگزین برای پس از براندازی انقلاب اسلامی عقاید و سلایق خود را به بوته ی نقد بگذارد تا مبادا اهداف و آرمان های انقلابی که به سبب آن جان ها فدا شده و خون دل ها خورده شده است توسط شیطنت ضد انقلاب تحریف شود.

نکته شایان توجه دیگر این است که چنانچه رهبری هم در جریان جلسه تقدیر و تشکر در آخرین دیدار با دولت خاتمی و یا تنفیذ حکم دهمین دوره ی ریاست جمهوری گفته اند بحث اولویت میان جمهوریت و اسلامیت نظام بحثی انحرافی و بی معنا ست بنابرین به طور مشابه از میان استقلال، آزادی، جمهوری و اسلامیت نظام نیز بحث اولویت یکی بر دیگری بی معنا ست و تخطئه ی هر کدام از این اصول بنیادین و یا قربانی کردن یکی به پای دیگری خواسته یا ناخواسته به سقوط انقلاب می انجامد.

بنابرین اگر کسانی به دنبال “شکستن بت آزادی” و یا زیر سوال بردن جمهوریت نظام، حذف استقلال کشور و یا تغییر اسلامیت نظام چه از طریق تندروی و مقابله ی با اسلام ناب محمدی _ قرائت امام خمینی _  و چه از طریق تضعیف آن باشند از پیشگامان ضدیت با انقلاب اسلامی قرار دارند.۴

۱_  سخنان محمد جواد لاریجانی دیده شده در https://www.tasnimnews.com/fa/news/1395/01/16/1039090/انقلابی-گری-چیست-انقلابی-کیست-نمونه-افرادی-مانند-هاشمی-که-ریل-عوض-کردند-منتظری-بود-نقد-دو-دیدگاه-توهین-آمیز-درباره-انتخابات-اسفند

۲_ سخنان سیدرضا صدرالحسینی، پژوهشگر مسائل استراتژیک ، دیده شده در http://www.dana.ir/news/961445.html/دشمن-شناسی-از-مهمترین-شاخص-های-جوان-انقلابی—تسریع-در-برخورد-با-فسادهای-مختلف-از-جانب-جوان-انقلابی-لازم-است

۳_ دیده شده در http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=32050

۴_ دیده شده در http://mobareze.ir/news/17369.html