ظالمان و ستمکاران 

یک گروه که قرآن آنها را از مستحقان عذاب جاوید شمرده ظالمان و ستمکارانند چنانچه در آیه ۴۵ سوره شوری می خوانیم «قال الذین امنوا ان الخاسرین الذین خسروا انفسهم و اهلیهم یوم القیمه الا ان الظالمین فی عذاب مقیم :و ایشان را می بینی که بر آتش عرضه می شوند در حالیکه از شدت ذلت خاشع شده اند و با گوشه چشم و پنهانی به آن می نگرند و کسانی که ایمان آورده اند، می گویند: همانا زیانکاران کسانی هستند که در قیامت ، خود و خاندانشان رااز کف داده اند، آگاه باشید که ستمگران در عذابی دائمی خواهند بود)

این تعبیر نیز نشان می دهد که سرانجام ظلم و ستم ، خلود در آتش دوزخ است .

حال این نکته است که آیا منظور از ظلم و ستم در اینجا ظلم و ستم بر بندگان خدا و مستضعفان است یا ظلم بر خویشتن و گرایش به شرک ، چرا که شرک طبق آیه ۱۳ سوره لقمان « ظلم عظیم » است و در آیه ۲۵۴ سوره بقره نیز آمده « والکافرون هم الظالمون : کافران همان ظالمان هستند ».

جمعی از مفسران معنی دوم را ترجیح داده اند و شاید جمله قال الذین امنوا نیز گواه براین معنی باشد که مومنان مظلوم که از دست کفار ظالم ستم های فراوان دیده اند چنین سخنی را در قیامت می گویند .

در آیه ۱۷ سوره حشر نیز بعد از اشاره به خلود شیطان و اتباعش در دوزخ می فرماید : « و ذلک جزا الظامین ؛ این است کیفر ستمکاران » 

اما با توجه به اینکه سخن از شیطان و پیروان کافر اوست و در آیه قلل از آن این معنی آمده است « کمثل الشیطان اذان قال الانسان اکفر علما کفر قال انی بری منک ؛ کار آنها همچون شیطان است که زه انسان گفت کافر شو ( تا مشکلاتت را حل کند ) اما هنگامی که کافر شد گفت از تو بیزارم »

پس می توان گفت که منظور از ظلم در این آیه مصداق اتم آن یعنی کفر است .

دیده شده در کتاب پیام قرآنی ، آیت الله مکارم شیرازی ، انتشارات دارالکتب الاسلامیه ، جلد ۶ ، ص ۴۸۷