امامت اصل الهی یا مردمی 

می دانیم همه شیعیان و اهل سنت ، وجود امام را امری لازم و ضروری می دانند . حتی ابن تیمیه حرانی ، بزرگترین تئوریسین وهابیت اعتراف می کند : « امامت و خلافت بر مردم از بزرگترین واجبات دینی است و دین جز با وجود امام ، در جامعه تحقق پیدا نمی کند »

اما یکی از اساسی ترین تفاوت های میان تفکر شیعی و سنی آن است که آیا مردم می توانند رهبر و امام خود را انتخاب کنند یا این که این کار فقط به دست خداوند است ؟ 

آیا جامعه باید با تشکیل مجالس شورا و خبرگان ، امام را انتخاب کند ؛ یا عقول و تلاش بشر عاجز از آن است که در راستای تعیین خلافت ، قدمی بردارد ؟

شیعه با الهام  از قرآن و سنت بر این باور است که امامت از ضروریات دین بوده و همانگونه که انتخاب پیامبر صلی الله به دست خداست ، نصب امام نیز فقط به دستور خداوند صورت می پذیرد .خداوند در قرآن کریم درباره حضرت ابراهیم علیه السلام برای رسالت می فرماید « وکلا جعلنا نبیاًً»( مریم ، آیه ۴۹) ما به همگی ؛ ابراهیم و بعضی از فرزندانش ؛ پیامبری دادیم .

و در جای دیگر می فرماید : « انی جاعلک للناس اماما» ای ابراهیم من تو را امام مردم قرار دادم .( بقره ، آیه ۱۲۴) 

می بینیم خداوند امامت ابراهیم را به دست مردم نمی سپارد و به او فرمان نمی دهد از مردم برای امامت خویش تقاضای رای نماید .

بنابراین بر اساس آیات قرآن ، نصب امام به عهده خداوند است و افراد بشر در این خصوص حقی ندارند .

اما در سنت ؛ تمام کتب اهل سنت ( از تاریخ طبری والکامل فی التاریخ ابن اثیر گرفته تا تاریخ ابن خلدون و ابن کثیر دمشقی … ) آورده اند ، وقتی پیامبر اسلام صلی الله رسالت خویش را بر قبایل عرضه می کرد ؛ بعضی از قبایل مانند قبیله بنی عامر و قبیله هوده می گفتند : ما به شرطی ایمان می آوریم که خلافت و جانشینی بعد از تو برای ما باشد .

اما رسول اکرم صلی الله می فرمود : « انتخاب جانشین من به دست خداست و او هرکس را بخواهد برای این منصب انتخاب می کند »

همچنین خداوند در روز غدیر می فرماید « یا ایها الرسول بلغ ما انزل الیک من رب » در این آیه شریفه تنها جانشینی امام علی علیه السلام دستور داده نمی شود ؛ بلکه علاوه بر آن اعلام می شود امامت آن حضرت از سوی خداوند است .

دیده شده در کتاب غدیر از نگاه اهل سنت ،سید محمد قزوینی ، انتشارات نقش نگین ، ص ۱۱ و ۱۲ .

علمای اهل سنت و دلالت حدیث غدیر 

درباره دلالت حدیث غدیر نیز یکی از اساسی ترین شبهه ها این است که مولا بر وزن فعل و به معنای اولی نیامده است . اگر پیامبر فرموده بود « من کنت اولی به ، فعلی اولی به » یا « من کنت ولیه ، فعلی ولیه » می پذیرفتیم . زیرا  « اولی به » به معنای ولایت امر و امامت است . اما پیامبر صلی الله فرمودند :« من کنت مولاه فعلی مولاه» .

مولا ، معنای متعدد دارد ویکی از معانی آن « نصرت و محبت » است . بنابراین معنای سخن پیامبر این است که هر کس به من محبت دارد به علی نیز محبت داشته باشد ؛ هر کس ناصر من است ، علی را نیز کمک کند .

شیعیان در پاسخ این شبهه می گویند : 

_ ما از روایاتی که در آن من کنت مولاه آمده صرف نظر می کنیم و از کتاب های اهل سنت ، عبارات دیگری را نقل می کنیم :

درکتب اهل سنت آمده :پیامبر صلی الله فرمود : الست اولی بالمومنین من انفسهم ؟ قالوا : بلی .

قال …فهذا ولی من انا مولاه.۱

« آیا من به مومنین اولی و برتر از خودشان نیستم ؟ گفتند : بله . فرمود : … این علی ولی کسی است که من مولای او هستم »

همچنین پیامبر صلی الله فرمود : « من کنت مولاه فهذا علی ولیه: هر کس من مولای او هستم علی علیه السلام ولی اوست ».۲

۱_دیده شده در کتاب غدیر از نگاه اهل سنت ،استاد سید محمد قزوینی ، انتشارات نقش نگین ، ص ۶۸. به نقل از تفسیر طبری ۴۲۸/۳. و سنن ابن ماجه ۴۳/ ۱ . 

۲_ دیده شده در کتاب غدیر از نگاه اهل سنت ،استاد سید محمد قزوینی ، انتشارات نقش نگین ، ص ۶۸. به نقل از اسد الغابه ۳۹۸ / ۱.

عصاره خطبه غدیر

چکیده آیینه تمام نمای خطبه غدیر جمله « من کنت مولاه فعلی مولاه » است که در یک مقطع حساس از خطبه و در حالی که پیامبر صلی الله و علیه و آله بازوان علی علیه السلام را گرفته و او را بلند کرده و مردم معرفی می کردند بیان شده است .

اگر این جمله را خوب بشکافیم در می یابیم که جمله ای کوتاه ولی پر معنی است و مبتنی بر چندین پایه عقیدتی است که اگر کسی آن ها را قبول نداشته باشد نمی تواند این جمله را بپذیرد .

«معنای دقیق جمله «من کنت مولاه فعلی مولاه » : « هر مسلمانی که پیامبر صلی الله را به عنوان صاحب اختیار خود قبول دارد و در مورد فرمایشات و اوامر و افعال او اجازه هیچ گونه شک و شبهه و اعتراض به خود نمی دهد ، باید نسبت به علی بن ابی طالب نیز همین اعتقاد را داشته باشد و سخنان و افعال او و آن چه از او می بیند و می شنود را حق بداند ، لذا هر کس به هر عنوان با او مخالفت کند و یا رود روی او بایستد باطل و مساوی با کفر است .»

دیده شده در کتاب اسرار غدیر ، محمد باقر انصاری ، انتشارات تک ، ص ۱۸۹.

استدلال اهل بیت و صحابه به حدیث غدیر

ضرورت پرداختن به مساله غدیر چیست ؟

این سوال را مخالفان به جامعه القا کرده اند و ما برای پاسخگویی باید به چند مطلب بپردازیم :

۱_ شبهه مخالفان : اگر روز عید غدیر ، روز نصب علی می باشد چرا صاحب آن یعنی علی و اولاد او به این روز احتجاج نکرده اند ؟

در پای می گوییم ، این شبهه اساسا باطل است زیرا ما روایاتی از علی و اولاد علی علیهم السلام و داستان هایی از صحابه برای دفاع از حق علی داریم .

می گویند : مکان احتیاج و استدلال سقیفه بود . اکر قرار بود علی علیه السلام به ماجرای غدیر احتجاج کند لازم بود که در سقیفه حضور پیدا می کرد و غدیر را یادآوری می کرد و می گفت : ای مردم ! تنها هفتاد روز از غدیر سپری شده است ، زمان طولانی از غدیر نگذشته است که رسول خدا صلی الله را در آن جمعیت یکصدو بیست هزار نفری به امامت ولایت شما نصب کرد .

حال گفته می شود چرا علی در سقیفه حضور پیدا نکرد ؟

باید گفت : اهل سقیفه نمی خواستند که علی در آن جمع حضور یابد ؛ چرا که در حال کنار زدن علی بودند تا خود را به منصب خلافت برسانند و بعد که خودرا به آن رساندند به سوی علی آمدند و گفتند : « ای علی ! یا بیعت کن یا کشته می شوی » 

از این لحن سخن گفتن فهمیده می شود که در سقیفه استبداد کامل حکمفرما بوده است ؛ بنابراین جایی برای احتجاج باقی نمی ماند .

امروز با القای شبهه می خواهند اذهان را مضطرب ساخته و جوانان ما را از حقایق دور نگه دارند و نگذارند مردم به سوی اسلام حقیقی که در تشیع تجلی دارد جذب شود .

سخنان آیت الله نظری منفرد ، دیده شده در کتاب شب های غدیر ، سخنرانی جمعی از خطبا ، موسسه میراث نبوی ، ص ۱۴۹.

معجزه غدیر 

واقعه عجیبی که به عنوان یک معجزه ، امضای الهی را بر خطوط پایانی واقعه غدیر ثبت کرد ، ماجرای حارث فهری بود .

در آخرین ساعات از روز سوم ، او با دوازده نفر از اصحابش نزد پیامبر صلی الله آمده و کفت : « ای محمد ! سه سوال از تو دارم ؛ آیا شهادت و یگانگی خداوند و پیامبری خود را از جانب پروردگارت آورده ای یا از پیش خودت گفتی ؟ 

آیا نماز و زکات و حج و جهاد را از جانب پروردگارت آورده ای و یا ازپیش خودت گفتی ؟

آیا این که درباره علی ابن ابی طالب گفتی : من کنت مولاه  … از جانب پروردگارت بود و یا از پیش خودت گفتی ؟

حضرت در جواب هر سه فرمود : « خداوند به من وحی کرده است و واسطه بین من و خدا جبرئیل است و من اعلان کننده پیام خدا هستم و بدون اجازه پروردگارم خبری را اعلان نمی کنم .»

حارث گفت : خدایا ! اگر آن چه محمد می گوید حق است و از جانب توست سنگی از آسمان بر ما ببار یا عذاب دردناکی بر ما بفرست .

سخن حارث تمام شد و به راه افتاد . خداوند سنگی از آسمان بر او فرستاد که از مغزش وارد شد و از دبرش خارج گردید و همانجا او را هلاک کرد .

با این معجزه بر همگان مسلم شد که غدیر از منبع وحی سرچشمه گرفته و یک فرمان الهی است .

دیده شده در کتاب اسرار غدیر ،محمد باقر انصاری ، ص ۶۰

خداشناسی 

پیامبر خدا صلی الله بر فراز منبر ایستاد . آنگاه زبان به حمد و ثنای خدا گشود و با سپاس از آفریدگار جهانیان فرازهای مهمی را در خداشناسی بیان کرد و فرمود : 

«الحمدلله الَّذی عَلا فی تَوَحُّدِهِ وَ دَنا فی تَفَرُّدِهِ وَجَلَّ فی سُلْطانِهِ وَعَظُمَ فی اَرْکانِهِ، وَاَحاطَ بِکُلِّ شَیءٍ عِلْماً وَ هُوَ فی مَکانِهِ وَ قَهَرَ جَمیعَ الْخَلْقِ بِقُدْرَتِهِ وَ بُرْهانِهِ، حَمیداً لَمْ یَزَلْ، مَحْموداً لایَزالُ (وَ مَجیداً لایَزولُ، وَمُبْدِئاً وَمُعیداً وَ کُلُّ أَمْرٍ إِلَیْهِ یَعُودُ). بارِئُ الْمَسْمُوکاتِ وَداحِی الْمَدْحُوّاتِ وَجَبّارُ الْأَرَضینَ وَ السّماواتِ، قُدُّوسٌ سُبُّوحٌ، رَبُّ الْمَلائکَةِ وَالرُّوحِ، مُتَفَضِّلٌ عَلی جَمیعِ مَنْ بَرَأَهُ، مُتَطَوِّلٌ عَلی جَمیعِ مَنْ أَنْشَأَهُ. یَلْحَظُ کُلَّ عَیْنٍ وَالْعُیُونُ لاتَراهُ.

ستایش خدای را سزاست که در یگانگی اش بلند مرتبه و در تنهایی اش به آفریدگان نزدیک است؛ سلطنتش پرجلال و در ارکان آفرینش اش بزرگ است. بی آنکه مکان گیرد و جابه جا شود، بر همه چیز احاطه دارد و بر تمامی آفریدگان به قدرت و برهان خود چیره است.

همواره ستوده بوده و خواهد بود و مجد و بزرگی او را پایانی نیست. آغاز و انجام از او و برگشت تمامی امور به سوی اوست.

اوست آفریننده آسمان ها و گستراننده زمین ها و حکمران آن ها. دور و منزه از خصایص آفریده هاست و در منزه بودن خود نیز از تقدیس همگان برتر است. هموست پروردگار فرشتگان و روح »

دیده شده در کتاب غدیر پیمان آسمانی ، محمد حسین رحیمیان ، ص۳۵.

هدایتگر به حق 

انسان های بسیاری با پیروی از آخرین سفیر الهی به راه راست راه یافته بودند اما اینک ادامه راه پس پیامبر صلی الله و علیه و آله مشکل به نظر می رسید . حضرتش در فراز دیگری علی علیه السلام را عنوان هدایتگر به سوی حق معرفی کرده فرمود: 

« مَعاشِرَالنَّاسِ، لاتَضِلُّوا عَنْهُ وَلاتَنْفِرُوا مِنْهُ، وَلاتَسْتَنْکِفُوا عَنْ وِلایَتِهِ، فَهُوَالَّذی یَهدی إِلَی الْحَقِّ وَیَعْمَلُ بِهِ، وَیُزْهِقُ الْباطِلَ وَیَنْهی عَنْهُ، وَلاتَأْخُذُهُ فِی الله لَوْمَةُ لائِمٍ. أَوَّلُ مَنْ آمَنَ بِالله وَ رَسُولِهِ (لَمْ یَسْبِقْهُ إِلَی الْایمانِ بی أَحَدٌ)، وَالَّذی فَدی رَسُولَ الله بِنَفْسِهِ، وَالَّذی کانَ مَعَ رَسُولِ الله وَلا أَحَدَ یَعْبُدُالله مَعَ رَسُولِهِ مِنَ الرِّجالِ غَیْرُهُ.

هان مردمان! از علی رو برنتابید. و از امامتش نگریزید. و از سرپرستی اش رو برنگردانید. او [شما را] به درستی و راستی خوانده و [خود نیز] بدان عمل نماید. او نادرستی را نابود کند و از آن بازدارد. در راه خدا نکوهش نکوهش گران او را از کار باز ندارد. او نخستین مؤمن به خدا و رسول اوست و کسی در ایمان، به او سبقت نجسته»

دیده شده در کتاب غدیر پیمان آسمانی ، محمد حسین رحیمیان ، انتشارات دلیل ما ، ص ۵۷.

فرمان الهی برای مطلبی مهم

وَأُقِرُّلَهُ عَلی نَفْسی بِالْعُبُودِیَّةِ وَ أَشْهَدُ لَهُ بِالرُّبُوبِیَّةِ، وَأُؤَدّی ما أَوْحی بِهِ إِلَی حَذَراً مِنْ أَنْ لا أَفْعَلَ فَتَحِلَّ بی مِنْهُ قارِعَةٌ لایَدْفَعُها عَنّی أَحَدٌ وَإِنْ عَظُمَتْ حیلَتُهُ وَصَفَتْ خُلَّتُهُ

، لاإِلاهَ إِلاَّهُوَ ، لاَِنَّهُ قَدْأَعْلَمَنی أَنِّی إِنْ لَمْ أُبَلِّغْ ما أَنْزَلَ إِلَی (فی حَقِّ عَلِی) فَما بَلَّغْتُ رِسالَتَهُ، وَقَدْ ضَمِنَ لی تَبارَکَ وَتَعالَی الْعِصْمَةَ (مِنَ النّاسِ) وَ هُوَالله الْکافِی الْکَریمُ.

و اکنون به عبودیت خویش و پروردگاری او گواهی می دهم. و وظیفه خود را در آن چه وحی شده انجام می دهم مباد که از سوی او عذابی فرود آید که کسی یاری دورساختن آن از من نباشد. هر چند توانش بسیار و دوستی اش (با من) خالص باشد.

معبودی جز او نیست ،چرا که اعلام فرموده که اگر آن چه (درباره ی علی) نازل کرده به مردم نرسانم، وظیفه رسالتش را انجام نداده ام؛ و خداوند تبارک و تعالی امنیت از [آزار] مردم را برایم تضمین کرده و البته که او بسنده و بخشنده است…..

دیده شده در اسرار غدیر ، محمد باقر انصاری ، انتشارات تک ، ص ۱۶۷.

رهنمون هایی درباره حج و عمره 

پیامبر صلی الله علیه و آله درباره حج و عمره چهار جنبه مهم را در خطبه غدیر مورد تاکید قرار دادند :

الف ) حج و عمره از شعائر  الهی است که « و من یعظم شعائر الله من تقوی القلوب » و احیای آن ، احیای دین خداست.

ب) برای حاجیان از طرف خداوند نفع دنیوی و اخروی در نظر گرفته شده است :

۱_ نفع دنیوی : هر کس به حج رود خداوند او را مستغنی می نماید ، خداوند حاجیان را کمک می نماید ، آن چه حاجیان خرج کنند خداوند جای آن را در اموالشان پر می کند .

۲_ نفع اخروی : گناهان ایشان آمرزیده می شود و به آنان گفته می شود اعمال را از سر گیرید و به آنان بشارت داده می شود .

ج) ترک عمدی حج نزد خداوند بسیار مهم است و گذشته از عذاب اخروی ، ضرر دنیوی هم دارد و آن این که : باعث کوتاهی عمر ، قطع نسل ، و نیز باعث فقط می شود .

د) از کسی که به حج می رود سه مطلب مهم خواسته شده است : 

۱_ حج رفتن او با کمال دین باشد که ظاهرا مراد ولایت اهل بیت علیه السلام است .

۲_ مفاهیم و مقاصد حج مورد تفقه و فهم قرار گیرد و اب درک صحیح از حج به اعمال آن بپردازد .

۳_ در حج توبه ای پا برجا نماید که هرگز پس از بازگشت از خانه الهی گناهان را از سر نگیرد .

دیده شده در اسرار غدیر ، محمد باقر انصاری ، انتشارات تک ، ص۲۲۴.

پایان بخش پیشوایان 

پیامبر خدا صلی الله و علیه و آله و سلم پس از سخنان مفصل و ابلاغ پیام الهی و معرفی جانشین خویش ، به اوصاف و فضایل آخرین وصی و جانشین خود اشاره کرد و در آن صحرای سوزان فرزند خود یعنی مهدی موعود را چنین معرفی نمود فرمود :

أَلَا إِنَّ خَاتَمَ الْأَئِمَّةِ مِنَّا الْقَائِمُ الْمَهْدِی »
« آگاه باشید که القائم المهدی از ماست.»

« أَلَا إِنَّهُ الظَّاهِرُ عَلَى الدِّین »
« بدانید که اوست غلبه کننده برهمه ی ادیان »

« أَلَا إِنَّهُ الْمُنْتَقِمُ مِنَ الظَّالِمِینَ»
« آگاه باشید که امام زمان (عج) انتقام گیرنده از ستمکاران است »

« أَلَا إِنَّهُ فَاتِحُ الْحُصُونِ وَ هَادِمُهَا »
« آگاه باشید که او فاتح دژها و منهدم کننده ی آنهاست »

لا إِنَّهُ غالِبُ کُلِّ قَبيلَةٍ مِنْ أَهْلِ الشِّرْکِ وَهادیها
هشدار! که اوست چيره بر تمامي قبايل مشرکان و راهنماي آنان.

أَلاإِنَّهُ الْمُدْرِکُ بِکُلِّ ثارٍ لاَِوْلِياءِالله.
هشدار! که او خونخواه تمام اولياي خداست.

أَلا إِنَّهُ النّاصِرُ لِدينِ الله.
آگاه باشيد! اوست ياور دين خدا.

أَلا إِنَّهُ الْغَرّافُ مِنْ بَحْرٍ عَميقٍ.

هشدار! که از دريايي ژرف پيمانه‌هايي افزون گيرد.

أَلا إِنَّهُ يَسِمُ کُلَّ ذي فَضْلٍ بِفَضْلِهِ وَ کُلَّ ذي جَهْلٍ بِجَهْلِهِ.

هشدار! که او به هر ارزشمندي به اندازه ي ارزش او، و به هر نادان و بي ارزشي به اندازه ي ناداني اش نيکي کند.

أَلا إِنَّهُ خِيَرَةُالله وَ مُخْتارُهُ.

هشدار! که او نيکو و برگزيده ي خداوند است.

ادامه »