مهدی‌یاوران

انتظار یکی از بنیادی‌ترین مفاهیم در فرهنگ شیعه است. شیعه به انتظاری فعال و پویا باور دارد که معنای آن ایجاد زمینة لازم برای تشریف‌فرمایی آخرین امام از خاندان رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم است. بی‌شک یکی از بارزترین جلوه‌های انتظار فعال، تربیت نسلی است که بتواند این میراث غنی را پاس بدارد و اگر شرایط زمانی اجازه دهد، توفیق همراهی و یاری در کنار امام موعود عجل الله تعالی فرجه الشریف خود را داشته باشد. بر این پایه، پرورش مهدوی کودکان یا به عبارتی دیگر، تربیت مهدی‌یاوران، کاری بسیار مهم و همراه با ظرافت است و آشناسازی فرزندان با این موضوع نیازمند فراگیری مهارت‌های لازم است.

الف. آموزش معارف مهدوی

در آموزش مفهوم انتظار، آشناسازی و ایجاد انس میان کودکان و حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف، توجه به نکات زیر می‌تواند سودمند باشد:

1.‌ هر گونه آموزش و کار تربیتی باید متناسب با سن، درک و توان کودک انجام شود.

2.‌ کودکان با محدودیت‌های خاصی از نظر شناختی روبه‌رو هستند و پذیرش پاره‌ای از مفاهیم مرتبط با موضوع مهدویت، مانند طول عمر، پنهان بودن و انتظارِ طولانی برای آنها دشوار است.

3.‌ یکی از مهم‌ترین نمونه‌ها در سیرة پیشوایان، نمونه‌هایی است که در آنها برخوردی صمیمی، مهربان و دلنشین با کودکان داشته‌اند و نیز سفارش‌هایی که در جهت احترام، مهربانی و همزبانی با کودکان بیان کرده‌اند؛ یا نمونه‌هایی که خصوصیات ممتاز آنان را در کودکی مطرح می‌کند. این نمونه‌ها از آنجا که به طور مستقیم با کودکان سر و کار دارند، تأثیر بسیاری نیز در بر خواهند داشت.

4.‌ داستان‌های مربوط به کودکی حضرت را تعریف کنید.

5.‌ به زبانی ساده دربارة علت و فلسفة غیبت (مخفی شدن) حضرت از سوی خداوند توضیح دهید.

6.‌ فلسفه، نحوه و شکل غیبت را به روشی قابل فهم برای فرزند خود شرح دهید: «خداوند ایشان را به صورت انسانی ناشناس در میان مردم قرار داد تا دشمنان نتوانند مزاحمتی برای ایشان داشته باشند.»

7.‌ به کودک خود بگویید که امام دوست ما است و برای برآورده شدن آرزوهای ما تلاش می‌کند.

8.‌ امام از سوی خداوند دارای قدرت‌های ویژه‌ای است؛ به همین خاطر می‌تواند از زندگی همة ما باخبر باشد.

9.‌ امام می‌تواند به سبب قدرتی که خداوند به او داده، حرف‌های ما را بشنود و کارهایی که ما برای ایشان انجام می‌دهیم را ببیند و خوشحال شود.

10.‌ وقتی امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف بیایند، مردم با خوبی و مهربانیِ بیشتری با هم زندگی می‌کنند.

11.‌ شما می‌توانید از همان خردسالی با تهیه کتاب‌های شعر، رنگ‌آمیزی، قصه و نیز تهیة نرم‌افزارهای مناسب مهدوی، کودک خود را غیرمستقیم با آن حضرت آشنا کنید.

12. تهیه و اشتراک مجلات مهدوی و مذهبی موجود مانند «سه، یک، سه» و «باران» نیز می‌تواند شما را در رسیدن به هدف مقدستان یاری کند.

ب. پرورش احساسات مهدوی عجل الله تعالی فرجه الشریف

لازم است در سنین پایین‌تر، به جای تمرکز روی آموزش مفاهیم مهدوی، از تمایل فطری کودکان به انسان کامل بهره جوییم و با معرفی اجمالی و قابل فهم، به پرورش احساسات پاک کودکانه همت گماریم و آنها را در ایجاد یک رابطة قلبی با امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف یاری دهیم؛ بدین منظور پیشنهادهای زیر می‌تواند مفید باشند:

1.‌ کودک، زمانی از امام خود پیروی می‌کند که نسبت به آن حضرت علاقه داشته باشد و ایجاد این علاقه از همان دوران کودکی آغاز می‌شود.

2.‌ سفارش‌های امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف را برای فرزند خود در برنامه‌ای ساده بگنجانید و او را تشویق به ایجاد یک رابطة معنوی و دوستانه با حضرت کنید.

3.‌ جشن تولد امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف را با شکوه بیشتری اجرا کنید.

4.‌ فرزند خود را در فعالیت‌هایی که برای حضرت انجام می‌شود، مشارکت دهید.

5. کودک را به فضاهایی ببرید که در آنجا می‌تواند دربارة امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف بیشتر فکر کند.

6.‌ مراسم مهدوی مانند دعای ندبه، حضور در مسجد جمکران و دیگر کارها را برای کودک، لذت‌بخش کنید.

7.‌ خودِ شما میزبان چنین برنامه‌هایی باشید تا کودک شما فرصت بیشتری برای فعالیت داشته باشد.

8.‌ به نیازهای کودک خود توجه داشته باشید و گاهی سفر‌های معنوی خود را با تفریحاتی مانند صرف غذا در فضای مسجد جمکران، بازی با کودک در آن فضا و تهیه هدیه‌های مناسب در این سفر همراه کنید.

9.‌ به کودک، دعا کردن برای امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف را آموزش دهید.

10.‌ صدقه‌ای که هر روز در صندوق می‌اندازید، می‌تواند به نیت سلامتی آقا و به دست کودکتان باشد.

11.‌ خودتان محبت قلبی و واقعی خود را نسبت به امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف نشان داده و بر زبان بیاورید. کودکان چون به شما علاقه دارند، به علاقه‌های شما هم دل می‌بندند.

ج. مراقبت‌های لازم

1. نباید تنها به جنبة قدسی و احترام معنوی امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف بسنده کرد، بلکه به جنبه‌هایی از رفتارهای آن بزرگوار که برای کودک قابل اجرا باشد مانند احترام، مهربانی، کمک به دیگران و… توجه کافی داشته باشید.

2. ‌از طولانی کردن مراسم مهدوی که سبب اذیت کودک شود،‌ بپرهیزید.

3.‌ اصرار نداشته باشید که کودک هم به اندازة شما دربارة امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف بداند و به همة برنامه‌های مربوط به حضرت مقیّد باشد.

4.‌ تربیت مهدوی امری تدریجی است و نباید با شتاب و تندی همراه شود.

5.‌ دوست واقعی امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف، باید فردی قابل اعتماد و مهربان باشد؛ بنابراین سعی کنید در نقش خود بهترین همراه برای کودکتان باشید.

6.‌ کودکان خود را از پرسش دربارة ابعاد گوناگون زندگی حضرت منع نکنید؛ بلکه تلاش کنید علاوه بر برخورد مشوّقانه با پرسش‌های آنها، از قبل آمادگی لازم برای پاسخگویی را در خود ایجاد کنید.

7.‌ نسبت به برداشت‌های خام کودکان از این موضوع، نگران نباشید.

8.‌ رابطة کودک با امام خود را منفعت‌گرایانه نکنید؛ بلکه آن را بر عشق و علاقه پایه‌ریزی کنید.

9. از ترساندن کودک با گفت‌وگوی زیاد دربارة جنگ‌های هنگامۀ ظهور پرهیز نمایید.

10. مراقب ذهنی شدن برداشت کودک از امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف باشید و آن حضرت را در ارتباط با دوستانش و کارهایی که برای دیگران انجام می‌دهد، معرفی کنید.

مقالهی مجله به سوی ظهور، شماره 41،فروردین 92