سوره شرح .

این سوره مکی است و ۸ آیه دارد .

معروف است كه اين سوره بعد از سوره ((والضحى)) نازل شده و محتواى آن نيز همين مطلب را تاييد مى كند چرا كه در اين سوره باز قسمتى از مواهب الهى بر پيغمبراكرم (ص) شمرده شده است در واقـع سه نوع موهبت بزرگ در سوره والضحى آمده بود و سه موهبت بزرگ درسوره الم نشرح آمـده اسـت مـواهب گذشته بعضى مادى و بعضى معنوى بود امامواهب سه گانه اين سوره همه جنبه معنوى دارد.

عمدتا اين سوره بر سه محور دورمى زند. يـكى بيان همين نعمتهاى سه گانه و ديگر بشارت به پيامبر از نظر برطرف شدن مشكلات دعوت او در آينده و ديگر توجه به خداوند يگانه و تحريص وترغيب به عبادت و نيايش.و بـه همين دليل در روايات اهل بيت (ع) چنانكه قبلا هم اشاره كرده ايم اين دوبه منزله يك سوره شـمـرده شـده اسـت و لـذا در قرائت نماز براى اين كه يك سوره كامل خوانده شود هر دو را با هم مى خوانند.

تلاوت اين سوره در حديثى از پيغمبراكرم (ص) مى خوانيم كه فرمود:((هركس اين سوره را بخواند پاداش كسى را دارد كه محمد(ص) را غمگين ديده واندوه را از قلب او زدوده است))

ما تو را مشمول انواع نعمت ها ساختیم .

لحن آيات آميخته با لطف و محبت فوق العاده پروردگار و تسلى و دلدارى پيغمبراكرم (ص) است. در نـخـسـتـيـن آيـه به مهمترين موهبت الهى اشاره كرده ، مى فرمايد: ((آيا ما سينه تو را گشاده نساختيم)) (الم نشرح لك صدرك)

منظور از ((شرح صدر)) در اينجا گسترش روح و فكر پيامبر به وسيله نور الهى و سكينه و آرامش خـداداد مـى باشد، اين توسعه مى تواند مفهوم وسيعى داشته باشدكه هم وسعت علمى پيامبر را از طريق وحى و رسالت شامل گردد و هم بسط وگسترش تحمل و استقامت او در برابر لجاجتها و كارشكنيهاى دشمنان و مخالفان.

خداوند به من فرمود: آيا تو يتيم نبودى پناهت دادم ؟.گفتم آری . فرمود : آیا گمشده نبودی، هدایتت کردم ؟ عرض کردم : آری ای پروردگار.فرمود: آيا سينه تو را گشاده ، و پشتت را سبكبار نكردم ؟.عرض كردم : آرى اى پروردگار!))

این نشان مى دهد كه نعمت ((شرح صدر)) مافوق معجزات انبياست ، و به راستى اگر كسى حالات پيامبر(ص) را دقيقا مطالعه كند و ميزان شرح صدر او را درحوادث سخت و پيچيده دوران عمرش بنگرد يقين مى كند كه اين از طريق عادى ممكن نيست ، بلكه يك تاييد الهى و ربانى است. بـه خـاطر همين ((شرح صدر)) بود كه پيامبر(ص) به عاليترين وجهى مشكلات رسالت را پشت سر گذاشت ، و وظائف خود را در اين طريق به خوبى انجام داد.

دیده شده برگزیده تفسیرنمونه ، آیت‌الله مکارم شیرازی، ج ۵ ، ص ۵۳۶.