ذکر 

ذکر یعنی یاد ، انسان مجموعه ای یادهاست ، مجموعه ای از ذکر هاست و باطن او را یادهای او و ذکر های او می سازد و می توان گفت تمام خروجی های یک انسان از باطن اوست و باطن تجمع ذکرهاست .

امام علی علیه السلام فرمود : هر چیزی که ظهور می کند چه در نظام خلقت و چه از یک شخص مثل ظهور های اخلاقی ، فکری ، عملی ، عبادی خوب و یا بد ، محصول باطن انسان است و باطن مجموعه ذکر های یک انسان است . ذکر غذاست ، انسانی که هر چیزی را یاد می کند در اصل با او اتحاد برقرار می کند . شما یاد هر چیزی که می کنید آن چیز بخشی از وجود شما می شود و نفس در گرو او قرار می گیرد ، به محض این که انسان در خیال و حسش چیزی دریافت کند ، آن چیز بخشی از وجود انسان می شود .

بخش مهمی از زندگی انسان فکر کردن به اشیاء است ، یعنی مجموعه یادهای انسان بخشی از وجود او را تشکیل می دهد حالا اگر این یادها ، یادهای حلالی باشد ، یادهای انسان پاک است ، اما گاهی یادهای آلوده دارد که باعث می شود خیالات و یادهای انسان ناپاک شود .

زمان وفات انسان همه یادها ، شکل انسان را تشکیل می دهد یعنی شکل نهایی انسان از مجموعه یادهای او تشکیل می دهد و شکل انسان مخلوط یادهای او می شود و وارد برزخ می شود .این که بعضی از انسان ها روز قیامت به شکل سنگ محشور می شوند و با سنگ های جهنم سوخت جهنم را تشکیل می دهند ، چون در دنیا کارهای جهنمی مثل خشم ، نیش و کنایه زدن ، تحقیر و غیبت انجام می دادند و خروجی کارهای این افراد جهنمی بوده است و لذا در روز قیامت در ردیف هیزم های جهنم هستند و آتش جهنم از نفس این انسان ها شعله ور می شود .

در برخورد انسان با هر موضوعی دو چیز گیر او می آید ؛ نار و نور . بسته به این که فرد در زندگی نارها را جمع کند یا نورها را .

پس یاد ، قیمت انسان است و قیمت هر انسانی به نوع یادها و تعداد یادهای او و عمق یادهای اوست . و در آن ، انسان به هر چه فکر می کند همان می شود .

سخنان استاد محمد شجاعی ،  ، شنیده شده