بالاترین سرمایه این است كه انسان گرفتار آرزوها نباشد.

قرآن كریم درصدد این است كه جامعه بشری را زنده كند، این حیاتی كه برای همه ما هست كه مشترك بین حیات انسانی و حیات حیوانی است اما یك سلسله مشتركاتی بین انسان و فرشته‌هاست كه اصرار قرآن كریم بر این است كه ما را به آن حیات مشترك بین انسان و فرشته برساند كه ما هم بشویم در حدّ فرشته! ائمه ما(ع)، معلمان فرشته‌ شدن هستند! در حدّ فرشته شدن برای ما مقدور است لذا فرمود: «یا أَیهَا الَّذینَ آمَنُوا اسْتَجیبُوا لِلَّهِ وَ لِلرَّسُولِ إِذا دَعاكُمْ لِما یحْییكُمْ»دعوت پیامبر همان دعوت خداست. اینها می‌خواهند ما را زنده كنند، فرمود دعوت خدا و پیامبر را اجابت كنید كه اینها شما را زنده می‌كنند.

وجود مبارك امام سجاد(ع) در همان بخش اول دعای صحیفه سجادیه مرز انسان و حیوان را مشخص كرد فرمود انسان را دیگران حیوان ناطق می‌دانند اما ما برابر فرهنگ قرآن كریم انسان را حی حمید می‌دانیم نه حیوان ناطق! در همان دعای نورانی صحیفه سجادیه دارد كه خدایا اگر راه حمد را به ما نیاموخته بودی ما نعمت‌های تو را صرف می‌كردیم و جامعه‌ای كه نعمت الهی را بدون حمد صرف كند از حیات انسانی خارج می‌شود و به حیات حیوانی می‌رسد. تو حمد و شكر را به ما آموختی كه ما حیات انسانی پیدا كنیم. پس ما در برابر نعمت‌های الهی باید بدانیم، نعمت را خدا به ما داد و جای مصرف و استفاده از هر نعمت هم مشخص است كه كجا صرف بكنیم و چطور صرف كنیم.

وجود مبارك امام سجاد(ع) در همان دعای اول صحیفه سجادیه دارد كه «الانسان حی حمید» چون بیان نورانی حضرت این است كه اگر كسی حمد نكند «لَخَرَجُوا مِنْ حُدُودِ الْإِنْسَانِیةِ إِلَی حَدِّ الْبَهِیمِیةِ» فرمود دعوت خدا و پیغمبر این است كه شما را زنده كند یعنی بشوید حی حمید، حالا كه حی حمید شدیم به ما گفتند این راه را بگیرید و ادامه بدهید.

بسیاری از فرشته‌ها نازل‌تر از مقام انسان، مقام دارند؛ این همه فرشته‌ها كه در بهشت خدمتگزار مؤمنین‌اند لذا مقامشان پایین‌تر از مؤمنین است پس ما می‌توانیم هم به حدّ فرشته‌ها برسیم، هم از فرشته‌ها بالاتر برویم البته فرشته‌ها هم درجاتی دارند.

یكی از بیانات نورانی حضرت امیر(ع) این است كه ما دست و پای خود را نبندیم؛ این آرزوها و خواسته‌های ناروا دست و پاگیر است فرمود بالاترین سرمایه این است كه انسان گرفتار آرزوها نباشد.

ما اگر خود را بسپاریم به كسی كه ما را آفرید و فرمود شما كارتان را انجام بدهید من تأمین می‌كنم و همه مار و عقرب روی زمین عائله من هستند، او هرگز ما را رها نمی‌كند. اما مشكل ما این است كه ما او را رها كردیم به دنبال دیگری می‌گردیم! فرمود این‌قدر گرفتار آرزو نباشید انسان باید تلاش و كوشش كند كار، تولید، اشتغال که از بهترین برنامه‌های دینی ماست اینها را تأمین كند.

اینكه در دعاهای ما، در نماز، در تعقیبات نماز، به ما گفتند بگویید خدایا آن علمی كه به درد نمی‌خورد، من از آن علم به تو پناه می‌برم از همین جهت است! دانشگاه‌های ما باید طرزی این عزیزان دانشجو را تربیت كنند كه اینها وقتی فارغ‌التحصیل شدند تولید و اشتغال دم دستشان باشد، پشت میز نشستن، علم نافع نیست.

وجود مبارك پیغمبر با آن مقام دست كارگر را بوسید، كدام كارگر؟ كارگری كه برای خودش تولید می‌كرد.  دین كه نمی‌خواهد شكم مردم را با اطعام سیر كند، دین می‌خواهد مردم را با اكرام تأمین كند. همین دین می‌گوید مزدوری مكروه است كسی حق ندارد جامعه را با مزدوری اداره كند چرا که با این روش كرامت افراد محفوظ نیست.

حضرت آيت الله جوادی آملی مدظله العالی ، درس اخلاق 1396/04/15 . http://esra.ir