نفقه زوجه از منظر فقهای امامیه و حقوق موضوعه
(با نگرشی بر تأثیر اشتغال زوجه در نفقه)

چکیده
بحث نفقه زوجه یکی از مباحث فقهی و حقوقی است که از دیر باز میان فقهای شیعه همواره از مباحث کلی و رایج بوده است؛ این بحث می تواند با توجه به گسترش و تحول نهادهای اجتماعی و در نتیجه تحول روابط اجتماعی همواره دچار دگرگونی شده است. این موضوع در کتب فقهی مثل جامع المدارک و لمعه شهید ین و همچنین حقوق خانواده دکتر کاتوزیان و دکتر حسن امامی مطرح شده است.
در این تحقیق سعی شده با استناد به فقه و قانون مدنی به دلایل وجوب نفقه زوجه و شروط و اثرات آن پرداخته شده است. این مباحث بر مبنای مطرح شده در کتب فقهی كه حدود و مرزهای شرعی را بوجود می آورد اما همچنان این حدود و مرزها می تواند با توجه به تعهدات و مقررات فرعی ، توسعه یابد و ضیق گردد و وظایف زن و شوهر را باتوجه به فرهنگ های مختلف به گونه های متنوع سامان دهد، درحالی که این امر مورد امضای شارع نیز قرار دارد.
برای این منظور، اسلام نخست شوهر را موظف ساخت تا خوراک و پوشاک و مسکن و سایر نفقات زن را به مقدار اعتبار و حیثیت طرفین و مساعدت ایام ( در نکاح دائم) به عهده گیرد و نیز با نثار محبت و احسان نسبت به وی جلوه واقعی حیات را در کانون زناشوئی تجلی دهد و با نیروی مردانه خود همواره تکیه گاه و پشتیبان او بوده تا زن در پرتو شوهر و قدرت او احساس طمانینه و آرامش دل و ثبات خاطر کند. قرآن کریم در این باب فرموده است:برقراری حسن ارتباط ما بین جوامع با یکدیگر یا کلیه افراد یک جامعه یا خانواده باهم، یا حتی زوجین با یکدیگر مبتنی بر التزامات و مواثیق مبتنی است که ملتزمین ـ به منظور ابقای روابط حسنه ـ موظفند به بهترین وجهی آنها را ادا کنند تا خللی در این میان حادث نشود.
پس باید اذعان داشت در خانواده ای که محبت، عشق، تفاهم و مشارکت وجود دارد. بسیاری بحث های قانونی، خشک و غیر لازم به نظر می رسد و این مباحث بیشتر در هنگام اختلاف و دعاوی مطرح می شود. و بررسی این مسأله در جامعه امروز مورد نیاز و ضروری به نظر می رسد.

کلید واژه ها:نفقه ، نشوز، نکاح ، اشتغال زوجه

استاد راهنما
سرکار خانم سمیه آذین مهر

پژوهشگر

فاطمه هوشمند