(۱۶)- در اين آيه براى محكوم كردن اين تفكر خرافى از ذهنيات و مسلمات خود آنها استفاده مى ‏كند، چرا كه آنها جنس مرد را بر زن ترجيح مى ‏دادند، و اصولا دختر را ننگ خود مى‏ شمردند، مى‏ فرمايد: «آيا از ميان مخلوقاتش دختران را براى خود انتخاب كرده و پسران را براى شما برگزيده است» (أَمِ اتَّخَذَ مِمَّا يَخْلُقُ بَناتٍ وَ أَصْفاكُمْ بِالْبَنِينَ). به پندار شما مقام دختر پايين‏تر است، چگونه خود را بر خدا ترجيح مى ‏دهيد؟ سهم او را دختر، و سهم خود را پسر مى ‏پنداريد؟!

 (آيه ۱۷)- باز همين مطلب را به بيان ديگرى تعقيب كرده، مى ‏گويد: «در حالى كه هرگاه يكى از آنها را به همان چيزى كه براى خداوند رحمان شبيه قرار داده [به تولد دختر] بشارت دهند صورتش (از فرط ناراحتى) سياه مى ‏شود، و خشمگين مى ‏گردد»! (وَ إِذا بُشِّرَ أَحَدُهُمْ بِما ضَرَبَ لِلرَّحْمنِ مَثَلًا ظَلَّ وَجْهُهُ مُسْوَدًّا وَ هُوَ كَظِيمٌ). اين تعبير به خوبى حاكى از تفكر خرافى مشركان ابله در عصر جاهليت در مورد تولد فرزند دختر است كه چگونه از شنيدن خبر ولادت دختر ناراحت مى‏ شدند در عين حال فرشتگان را دختران خدا مى ‏دانستند!

 (آيه ۱۸)- باز در ادامه اين سخن مى ‏افزايد: «آيا كسى را كه در لابلاى زينتها پرورش مى ‏يابد، و به هنگام جدال قادر به تبيين مقصود خود نيست» فرزند خدا مى‏ خوانيد (أَ وَ مَنْ يُنَشَّؤُا فِي الْحِلْيَةِ وَ هُوَ فِي الْخِصامِ غَيْرُ مُبِينٍ). در اينجا قرآن دو صفت از صفات زنان را كه در غالب آنها ديده مى ‏شود و از جنبه عاطفى آنان سر چشمه مى ‏گيرد مورد بحث قرار داده، نخست علاقه شديد آنها به زينت آلات، و ديگر عدم قدرت كافى بر اثبات مقصود خود به هنگام مخاصمه و جر و بحث به خاطر حيا و شرم.

 (آيه ۱۹)- در اين آيه مطلب را با صراحت بيشترى مطرح كرده، مى ‏فرمايد:  «آنها فرشتگان را كه بندگان خداوند رحمانند مؤنث پنداشتند» و دختران خدا معرفى كردند (وَ جَعَلُوا الْمَلائِكَةَ الَّذِينَ هُمْ عِبادُ الرَّحْمنِ إِناثاً). سپس به صورت استفهام انكارى در پاسخ آنها مى‏ فرمايد: «آيا آنها شاهد آفرينش (فرشتگان) بودند» (أَ شَهِدُوا خَلْقَهُمْ). و در پايان آيه مى‏ افزايد: «گواهى آنها (بر اين عقيده بى‏ اساس در نامه ‏هاى اعمالشان) نوشته مى ‏شود و (از آن) باز خواست خواهند شد»! (سَتُكْتَبُ شَهادَتُهُمْ وَ يُسْئَلُونَ).  

(آيه ۲۰)- آنها دليلى جز تقليد از نياكان جاهل ندارند؟ در آيات گذشته نخستين پاسخ منطقى به عقيده خرافى بت‏ پرستان كه فرشتگان را دختران خدا مى ‏پنداشتند داده شد در اينجا همين معنى را پى‏ گيرى كرده، به ابطال اين خرافه زشت از طرق ديگرى مى ‏پردازد، نخست يكى از دلائل واهى آنها را بطور فشرده همراه با جواب آن نقل كرده، مى‏ گويد: «آنان گفتند: اگر خداوند رحمان مى ‏خواست ما آنها را هرگز پرستش نمى‏ كرديم» اين خواست او بوده است كه ما به پرستش آنان پرداخته ‏ايم! (وَ قالُوا لَوْ شاءَ الرَّحْمنُ ما عَبَدْناهُمْ). اين تعبير ممكن است به اين معنى باشد كه آنها معتقد به جبر بودند، و مى ‏گفتند هر چه از ما صادر مى ‏شود به اراده خداوند است، و هر كارى انجام مى ‏دهيم مورد رضايت اوست. و در پايان آيه با اين جمله كوتاه به اين استدلال واهى بت ‏پرستان پاسخ مى ‏گويد: «آنها به چنين چيزى كه ادعا مى‏ كنند علم ندارند، و جز دروغ چيزى نمى ‏گويند» (ما لَهُمْ بِذلِكَ مِنْ عِلْمٍ إِنْ هُمْ إِلَّا يَخْرُصُونَ). آنها حتى به مسأله جبر و يا رضايت خداوند به اعمالشان علم و ايمان ندارند بلكه مانند بسيارى از هوى پرستان و مجرمان ديگر هستند كه براى تبرئه خويشتن از گناه و فساد موضوع جبر را پيش مى ‏كشند و مى‏ گويند: دست تقدير ما را به اين راه كشانيده!

دیده شده در برگزیده تفسیر نمونه،آیت‌الله مکارم شیرازی، ج ۴ ص ۳۵۴.