حقوق فرزند در سیره رضوی
در اهمیت و منزلت نام نیک اشاره به این مطلب ضروری است که یکی از حقوق انسانی در روابط متقابل ، کاربرد نام و عنوان شایسته و نیکوست . در حدیث آمده است : « حق مومن بر برادرش این است که او را به بهترین اسمش بنامد »
در سیره علمی رضوی اشارات متعددی در همین باره وجود دارد به عنوان مثال ؛
شخصی از علی ابن موسی الرضا علیه السلام پرسید چرا اعراب فرزندان خود را به نام های سگ ، یوزپلنگ و پلنگ و نظایر آن نامگذاری می کردند ؟ حضرت فرمود : « اعراب مردان جنگ و نبرد بودند . این اسم ها را بر فرزندان خود می گذارند تا هنگام صدا زدن آنان در دل دشمن هول و هراس بیفکنند »
از این سخن این گونه بر می آید که میان اسم و صفات روحی _ روانی ناشی از آن و تاثیر در شخصیت طرف مقابل ، رابطه ای معنادار وجود دارد . افزون بر آن که اسم در صاحب نام تاثیری بر جای می گذارد که در ساختار شخصیت طرف مقابل ، رابطه ای معنادار وجود دارد . افزون بر آن که اسم در صاحب نام تاثیری بر جای می گذارد که در ساختار شخصیتی او می تواند نقش آفرینی کند .
دیده شده در کتاب مهارتهای زندگی در سیره رضوی ، محمد رضا شرفی ، ص ۱۱۳
سه خصلت مومن
حارث ابن دلهاث گوید ، آزاد شده امام رضا علیه السلام گفت : شنیدم امام رضا علیه السلام فرمود : مومن ، مومن نخواه. شد تا این که سه خصلت در او باشد , سنتی از پروردگارش ، سنتی از پیامبرش ، سنتی از سرپرستش.
فالسنه مِن ربه ؛ کتمانُ سٔرُه ؛ قال الله عزوجل « عالم الغیب فلا یظهر علی غیبهِ احداً الا من ارتضیٰٰ من رسولٍ : سنت پروردگارش ، حفظ اسرار خویش است ، خداوند عزوجل فرمود : « خداوند داننده غیب است و هیچ کس را بر غیب خود مطلع نمی سازد مگر کسی را که از وی راضی باشد ، که پیامبران هستند ؛ سوره جن آیه ۲۶ ،۲۷»
و اما السنه من نبیه فمداراه الناس ، فان الله عزوجل أمرَ نبیه صلی الله مدارا الناس قال « خذ العفو و امر بالمعروف و عرض عن الجاهلیه »: و اما سنت پیامبر مدارا کردن با مردم ، خداوند عزوجل پیامبرش را به مدارا کردن با مردم فرمان می دهد و فرمود : « و مردم نادان را ببخش و امر به معروف کن و از آنان دوری کن ؛ سوره اعراف آیه ۱۹۹ »
و اما السنه من ولیه ، فالصبر فی البأسأِ و الضرا ٔٔ ، فان الله عزوجل یقول « و الصابرین فی البأسأِ و الضرا ٔٔٔٔ » : اما سنت مولایش ، صبر در سختی ها و مشکلات است ، خداوند می فرماید « در سخنت ها و مشکلات صبر کنید ؛ سوره بقره آیه ۱۷۷،»
دیده شده در کتاب عیون الاخبار الرضا، ابو جعفر محمد بن حسین بن بابویه قمی شیخ صدوق ، مترجم احمد بانپور ، مهدی مانی نژاد ،انتشارات استوار ، ج ۱ ، ص ۴۳۵
گناهان کبیره در قرآن
عبدالعظیم بن عبدالله حسنی علیه السلام از امام جواد علیه السلام روایت کرد که حضرت فرمود : پدرم علی بن موسی الرضا از موسی بن جعفر علیه السلام نقل فرمود : که عمران عبید بصری نزد امام صادق علیه السلام وارد شد هنگامی که نشست سلام داد و در محضر آن حضرت این گفتار خداوند عزوجل را خواند : «آن هایی که از گناهان کبیره پرهیز می کنند . سوره نجم آیه ۳۱» سپس سکوت نمود .
حضرت فرمود : چرا ساکت شدی ؟
گفت : دوست دارم گناهان کبیره را از کتاب خداوند عزوجل بشناسم .
حضرت فرمود : ای عمرو ! خداوند عزوجل فرمود : اکبر الکبایر الشرکُُ بالله . یقول الله عزوجل « اِنه مَنْ یشرکْ بالله فقد حرم اللهُ علیه الجنهَ و ماواهُ النار و ما للظالمین من انصار بزرگترین گناه کبیره شرک به خداست و خداوند فرمود ؛ هر کس به خداوند شرک بورزد ، خداوند بهشت را بر او حرام می کند و جایگاهش آتش است و ظالمان را یاوری نیست . سوره مائده آیه ۷۲»
و بعده الیاسُُ مِن روح الله ، لِان الله عزوجل یقول : و لا تیأسوا من روح الله نه لا ییاس من روح الله الا القوم الکافرون ؛ و پس از آن ناامیدی غزل رحمت خداوند است ، زیرا خداوند عزوجل می فرماید : از رحمت خدا ناامید نشوید ، جز کافران از رحمت خدا ناامید نمی شوند . سوره یوسف آیه ۸۷ »
و بعد از آن خود را از مکر خدا ایمن دانستن ؛ و الامن من مکر الله عزوجل . زیرا خداوند عزوجل فرم،د ؛ ولا یأمن مکرَاللهِ الا القومُ الخاسرون : جز مردم زیانکار خود را از مکر خداوند در امان نمی دانند ؛ سوره اعراف ، آبه ۹۹ »
و بعد از آن عاق والدین شدن است، زیرا خداوند عاق والدین را از زبان عیسی ، جبار و بدبخت نامیده است ، عیسی علیه السلام فرمود : و برا بوالدتی جباراًً شقیاًً : خداوند مرا نسبت به مادرم نیکوکار و مهربان نمود و مرا جبار. بدبخت قرار نداد ، سوره مریم ، آیه ۳۲ »
و بعد از آن آدم کشتن به ناحق ، زیرا خداوند عزوجل می فرماید : « وَمَنْ يَقْتُلْ مُؤْمِنًا مُتَعَمِّدًا فَجَزَاؤُهُ جَهَنَّمُ خَالِدًا فِيهَا وَغَضِبَ اللَّهُ عَلَيْهِ وَلَعَنَهُ وَأَعَدَّ لَهُ عَذَابًا عَظِیما : و هر کس مومن را عمدا به قتل برساند جزایش این است که جاودانه در جهنم باقی بماند ، سوره نسا آیه ۹۳»
راوی گوید : عمرو بن عبید در حالی که با صدای بلند گریه می کرد از مجلس بیرون رفت در حالی که می گفت ؛ به خدا سوگند هلاک شد هر که با شما در فضل و دانش منازعه کند و از نظر خود پیروی کند .
دیده شده در کتاب عیون الاخبار الرضا، ابو جعفر محمد بن حسین بن بابویه قمی شیخ صدوق ، مترجم احمد بانپور ، مهدی مانی نژاد ،انتشارات استوار ، ج ۱ ، صص ۴۸۳ ، ۴۸۵.
کسی که مومن را از چیزی منع کند
عدهٌ من اصحابنا ، عن احمد بن محمد ، و ابو الاشعری ، عن محمد بن حسان ، جمیعا عن محمد بن علی ، عن محمد بن سنان ، عن فرات بن احنف ، عن ابی عبدالله علیه السلام قال ؛ ایُما مومنٍ منع مومناً شیٔا ما یحتاج الیه و هو چقدر علیه من عنده او من عند غیره اقامهُ الله یومََ القیامهِ مسودا وجههُ مزرقهٔٔ عیناهُُ مغلوله یداه الی عنقهِِ فیقال :هذا الخائن الذی خان الله ََو رسوله ثم یومر ُُ بهِ الی النار
حضرت صادق علیه السلام فرمود : هر مومنی که مومن دیگری را از چیز خود یا دیگری که قدرت بر آن دارد منع کند و آن مومن نیز نیازمند آن چیز است روز قیامت خداوند او را با روی سیاه و چشم کبود و دستهای بسته به گردن ، روی پا نگه دارد پس گفته شود ؛ این است آن خیانت کاری که به خدا و رسولش خیانت کرده ، سپس فرمان دهند که او را له دوزخ برند.
شرح :
کبودی چشم آنان در روز قیامت بواسطه شدت عطش یا شدت ترس آنهاست ، چنانچه از غریب القرآن و غیر آن در تفسیر گفتار خدای تعالی «و نحشر المجرمین یومیذ رزقا » و متحمل است که کنایه از زشتی منظر آنان باشد .
دیده شده در اصول کافی ، ابی جعفر محمد بن یعقوب اسحاق کلینی رازی ، ترجمه سید جواد مصطفوی ، انتشارات علمیه اسلامی ، جلد۴ ، ص ۷۲.
توصیه امام صادق علیه السلام با جوان کوفی
کسی بعد از اعمال حج گفت بروم امام خودم را ببینم ، آمد مدینه زیارت پیغمبر و آمد در خانه امام صادق علیه السلام .
وقتی آمد دید در باز است ، آمد داخل ، ائمه اطهار همیشه جایی برای همانها داشتند ، دید اتاق شلوغ است ، گوشه ای نشست تا خلوت شد ، وقتی خلوت شد امام صادق علیه السلام صدایش کرد و فرمود : جوان نزدیک بیا .
آمد روبروی حضرت صادق علیه السلام زانو زد و امام علیه السلام فرمود خدا رحمت کند پدر تو را ، شیعه واقعی ما بود …
جوان به امام صادق علیه السلام گفت یابن رسول الله ما که هر سال نمی توانیم بیایبم مدینه یک نصیحت به ما بکنید که تا آخر عمرم پیش کس دیگری نروم . حضرت فرمود : « علیک بالصدق الحدیث و اداء الامانت ؛ آدم راستگویی باش و آدم امینی باش »
کذاب و خائن نباش . اگر برگردی کوفه و زبانت ، زبان صدق باشد نه زبان ریا ، نه زبان ریا و …
امام فرمود ؛ اگر اهل زبان صدق باشی و امین« تشارک فی اموال الناس » همه عشق می ورزند که با مالشان تو را یاری برسانند . یعنی تو را آنقدر دوست دارند که نمی گذارند دستت خالی باشد چون همه اهل صدق و امین را دوست دارند .
سخنان شیخ حسین انصاریان
۴:۵۲
دعا برای دورشدن از شر مزاحم
امام صادق علیه السلام فرمود : هرگاه از شر کسی ترسان و بیمناک بودی ، این دعا را بخوان ؛« اللهمّ اِنَک لا یکفی منک احدُ و انت تکفی من کلِّ احدٍ من خلقک فاکفنیٖ شرَّ ( نام فرد شرور آورده شود ) : بار خدایا ! هیچ کس شر تو را باز نمی گرداند و تو شر همگان را باز می گردانی ، خدایا ، شر فلان کس را از من بازگردان »
دیده شده در کتاب ذکرهای شگفت معصومین علیهم السلام ، سید ابوالحسن موسوی نژاد خمینی ، به اهتمام اسلامی حسینی ، نشر بوستان قرآن ، ص ۱۱۹
خیر و سعادت خانواده
حضرت پیغمبر صلی الله و علیه و آله می فرمایند : « اذا اراد الله ُُ باهلبیتٍٍ خیراً فقههم فی الدین و رزقهم ا الرفق فی معیشتِهم و وَقٔرَ صغیره کبیرهم »
یعنی ؛ « وقتی خداوند متعال خیر و سعادت یک خانواده را بخواهد این سه موضوع را در آن خانواده پدید می آورد :
۱_ اعضای آن خانواده را در احکام دین بصیر و بینا می گرداند .
۲_ با حساب و تدبیر گام برداشتن در راه زندگی اقتصادی را نصیب آنها می کند تا هرگز در راه اسراف و تبذیر امسال خود گام نگذارند و نیز محتاج نکنند و نیز مخارج خود را با درآمد حلال خود تنظیم کنند تا از حد اعتدال تجاوز نکنند و به ورطه حرام نیفتند .
۳_ کوچکترهای آنها ، بزرگترشان را احترام کنند .
دیده شده در کتاب جایگاه بانوان در اسلام ، به قلم مرجع عالیقدر حضرت آیت الله حسین نوری همدانی ، انتشارات مهدی موعود ، ص ۴۷۴.
ولادت حضرت صاحب الامر
در روایت آمده است که : چون حضرت صاحب الامر علیه السلام متولد شد ، نوری از او ساطع شد که به آفاق آسمان پهن شد ، و مرغان سفید دیدم که از آسمان به زیر می آمدند و بالهای خود را بر سر و روی و بدن آن حضرت می نالیدند و پرواز می کردند . حضرت امام حسن علیه السلام مرا آواز داد که : ای عمه ! فرزند مرا برگیر و به نزد من بیاور .
چون برگرفتم او را پاک و پاکیزه یافتم ، و بر زارع راستش نوشته بود « جأ الحق و زهق الباطل ان الباطل کان زهوقا » سوره اسرا آیه ۸۱.
پس حکیمه گفت که : چون آن فرزند سعادتمند را به نزد پدر بزرگوارش بردم ، همینکه نظرش بر پدرش افتاد ، سلام کرد ، پس حضرت او را گرفت زبان مبارکش را بر دو دیده اش مالید ، و در دهانش گردانید و دست بر سر او گذاشت و فرمود : « ای فرزند ! سخن بگو به قدرت الهی »
صاحب الامر علیه السلام استعاذه فرمود گفت : بسم الله الرحمن الرحیم ؛ و نرِيدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوارِثِينَ (۵) وَ نُمَكِّنَ لَهُمْ فِي الْأَرْضِ وَ نُرِيَ فِرْعَوْنَ وَ هامانَ وَ جُنُودَهُما مِنْهُمْ ما كانُوا يَحْذَرُونَ (۶)
۵- اراده ما بر اين قرار گرفته است كه به مستضعفين نعمت بخشيم، و آنها را پيشوايان و وارثين روى زمين قرار دهيم!.
۶- حكومتشان را پابرجا سازيم و به فرعون و هامان و لشكريان آنها آنچه را بيم داشتند از اين گروه نشان دهيم . سوره قصص آیه ۵ و ۶
دیده شده در کتاب جلا العیون ، علامه مجلسی ، انتشارات آدینه سبز ، ص ۱۰۱۰
پندهای کوتاه امام حسین علیه السلام
_ و قال عنده رجل ؛ان المعروف اذا اسدی الی غیر أهله ضاع ، فقال الحسین علیه السلام : لیس کذالک ولکن تکون الصنیعهُُ مثل و اِبل المطر تصیب البرّ و الفاجر :
مردی در محضر آن حضرت گفت ؛ محبت و احسان به نااهل به هدر می رود ، حضرت فرمود: چنین نیست ، نیکی همانند باران است که بر نیک و بد می بارد .
_ ما أخذ الله طاقهََ احدٍ الا وضع عنه طاعته ، ولا اخذ قدرته الا وضع عنه کلفته؛
خدا طاقت هر کس را که بگیرد طاعت از او نخواهد ، و قدرت از هرکس بستاند بار تکلیف از دوشش بردارد .
دیده شده در کتاب تحف العقول ، ابن شعبه حرانی ، ترجمه احمد جنتی ، ص ۵۵۴.
خروج از ولایت امیرالمؤمنین
هر گناهی یک خروج از ولایت است ، کسی که گناه می کند شکی نیست که در آن موقع تحت ولایت اهل بیت نیست ، کس که غیبت می کند ، کسی که دروغ می گوید ، کسی که مشروب می خورد ، کسی که فحشا انجام می دهد تحت ولایت اهل بیت این کارها را انجام می دهد ؟ یعنی امیرالامومنین این دستور را به او داده ؟ تحت مدیریت حضرت که این کار را نمی کند ،در ولایت ابلیس است در ولایت شیطان است .
در روایت پیغمبر است که « ولا يسرق السارق حين يسرق وهو مؤمن،» . سارق آن موقع که سرقت می کند ،مومن نیست .
«لا يزني الزاني حين يزني وهو مؤمن» زانی آن هنگام که فحشا مرتکب می شود مومن نیست .تحت ولایت نیست .
عمل کسی که گناه می کند معنایش این نیست که مرتد شد و دست به او بزنی نجس می شود دستت ، عملش تحت ولایت شیطان است و عمل با مدیریت شیطان انجام می شود اما ذاتش ، ذات بدی نیست .
کسی خدمت حضرت موسی بن جعفر علیه السلام رسید و گفت « آیا شیعه شما گناه می کند ؟»
حضرت فرمود : بله !
گفت : آیا می توانیم تبری بجوییم از شیعه ای که گناه می کند ؟
امام علیه السلام فرمود :« از عملش تبری بجویید نه از ذات او ، ذات او در ولایت ماست ».
سخنان استاد عالی .شنیده شده .