اوصاف حضرت عباس علیه السالم

وصف اول: ايمان استوار

ويژگي اول، ايمان استوار و محکم. برادران، جوانان، بعضي ها ايمانشان ايمان عاريه اي و قرضي است. آدم يک وقت مال، مال خودش است؛ يک دوچرخه اي، ماشیني و موتوري مال خودش است؛ خوب اين خیالش راحت است که هر وقت بخواهد سوار بشود و هر وقت بخواهد در خانه مي گذارد و هر وقت بخواهد به کسي مي دهد اما يک وقت يک وسیله، عاريه اي است. امروز گرفته، فردا نگهدارد و دو روز، سه روز بالاخره بايد برگرداند. ايمان بعضي ها مال خودشان است و تا دم مرگ دارند اما بعضي ها ايمانشان عاريه اي است و زود در شرايط مختلف واگذار مي کنند وزود از دست مي دهند.

قرآن مي فرمايد: مردم دو دسته هستند:«  فمستقر و مستودع» بعضي ها مستقر هستند و بعضي ها مستودع. چقدر اين آيه زيباست: «هو الذي انشاکم من نفس واحده»  همۀ شما از پدر و مادر واحد به دنیا آمديد، آدم و حوا ولي بعدا دو دسته شديد، فمستقر و مستودع  بعضي ها شديد مستقر و بعضي ها شديد مستودع. تقريبا ده تا تفسیر براي اين دو تا کلمه شده که مستقر و مستودع به چه معناست. من 9 تايش را کاري ندارم و مورد بحثم نیست اما يک تفسیرش که در روايت آمده، امام صادق علیه السالم فرمود: مستقر آن است که ايمانش استوار است تا مي میرد، با ايمان است. ولي مستودع آن است که ايمانش عاريه اي است و بي ايمان از دنیا مي رود و در شرايط مختلف ايمان را از دست مي دهد.

يک آقايي خدمت امام صادق علیه السالم آمد و گفت: يابن رسول الله صلّي الله علیه و آله و سلّم مي ترسم؟ آقا فرمود: از چه چیزي مي ترسي؟ گفت: آقا از اينکه شما فرموديد، قرآن فرموده مردم دو دسته هستند، مستقر و مستودع. اگر من جزء مستودع ها باشم چه کنم؟ اگر من ايمانم عاريه اي باشد چه کنم؟ آقا فرمود: يک دعا به تو ياد مي دهم که
همیشه بخوان. هر روز بعد از نمازهايت بخوان تا ايمانت جزء ايمان هاي مستقر باشد. آقا چه چیزي بخوانم؟ اين دعا در مساجد گاهي نوشته، در مفاتیح هم نوشته و کوتاه هم هست. فرمود: اين را هر روز بخوان که جزء ايمان عاريه اي نباشي.آقا دعا چیست؟ «رضیت باهلل ربا و بمحمد صلي اهلل علیه و آله نبیا و باالسالم دينا و بالقرآن کتابا و بالکعبه القبله و بعلیا اماما».

وصف دوم: شجاعت حضرت ابوالفضل

طبق فرمايش امام صادق علیه السالم ويژگي دوم حضرت ابالفضل العباس علیه السالم شجاعت آن حضرت است. برادران عزيز، جوان هاي گرامي، من و شما گاهي شجاعت را فقط به نبرد در میدان جنگ مي دانیم اما اين شجاعت ۱نیست؛ شجاعت يعني کنترل قوه ي غضب. ما يک قوه داريم به نام غضب. اگر بي باکي و تهور باشد، غلط است. اگر انسان خمودي و سستي و بدون حساسیت باشد، اين هم غلط است. حد وسطش مي شود شجاعت اما شجاع فقط کسي نیست که در میدان بجنگد.

شجاع گاهي بايد بعضي وقت ها به خاطر خدا شمشیر غلاف بکند، اين شجاع است و فقط به نبرد نیست. وقتي بدن امام حسن مجتبي علیه السالم تیر باران شد، حضرت ابالفضل علیه السالم دست به قبضه شمشیر برد. يک شجاع، يکقوي، يک جوان رشید ايستاده باشد و در مقابلش جنازه برادرش را تیر باران کنند؛ حدود 26 يا 27 سال سن داشتند، آن زمان تا دست برد به قبضه شمشیر، امام حسین علیه السالم فرمود: برادرم شمشیر را غلاف کن، برادرم فرموده نمي خواهم خون پاي جنازه ريخته بشود.گفت: چشم و شمشیر را غلاف کرد. اين را مي گويند شجاع که در يکجا به خاطر خدا، با اينکه مي تواند، اگر شمشیر دست مي گرفت آنجا مي توانست جلوي خیلي مسائل گرفته بشود اما غائله مي شد و پاي جنازه خون ريخته مي شد.خودش را کنترل کرد، اين شجاعت است.

آن کسي که آب دهان به صورت مالک اشتر مي اندازد، يک آشغالي مي ريزد، مالک بر مي گشت او را نگاه مي کرد او آب مي شد. مالک اشتر فرمانده رشید امیرالمومنین علیه السالم است، کسي است که در اوج سپاه معاويه رفت تا جلوي خیمه، حضرت فرمود: برگرد. خوارج نگذاشتند و مالک يک تنه به سپاه مي زد و بر نمي گشت نگاه کند ببیند چه کسي آب دهان انداخت. سرش را انداخت پائین و رفت مسجد دعايش کرد: خدايا! او را ببخش نفهمید. اين شجاعت است. فکر نکن شجاعت اين است که دستي ماشین را پائین بکشي، بپري پائین و به هم بزني. نه آقا، شما مقصر نیستید او مقصر است. او بد پیچیده، او ناسزا گفته ولي زن و بچه در ماشینش است.

شما ملاحظه کن و به خاطر خدا کوچکش نکن. آن هم پیش زن و بچه اش يک اعتباري دارد. شما يک جوان که خانمش همراهش، سوار موتورش است، در ماشینش است، درست است مي گويد، آقا او پیچید او مقصر بود مگر او که آب دهان انداخت مقصر نبود، مگر او که تیر به جنازه زد مقصر نبود، يکجا به خاطر خدا. خدايا! من کوتاه آمدم،
من جوان براي اينکه ديدم اين جلوي خانواده اش تحقیر مي شود، براي اينکه نخواستم غائله اي به پا شود و نخواستم ناسزايي گفته بشود؛ اين شجاعت است، اين کار هر کسي نیست.

نشانه هاي شجاعت
شجاعت علامت هايي دارد، يک علامت شجاعت فرمود اين است، وقتي غضبناک مي شود بتواند غضبش را به موضع کنترل کند. يک علامت شجاع اين است که فرمود: بتواند در زندگیش صداقت داشته باشد و راست بگويد. 

وصف سوم: وفاداري حضرت ابوالفضل 

ويژگي سوم حضرت ابالفضل العباس علیه السالم که از پدرش امیرالمومنین علیه السالم دارد، ويژگي وفاداري است. برادران و جوان هاي عزيز، رسول خدا حضرت محمد صلي الله علیه و آله و سلّم فرمودند: «ال عهد لمن ال وفا له »آدمي که وفادار نیست، ايمان ندارد. فرمودند: وفا و صداقت مثل دو تا ريل کنار هم است: الوفاء و صدق تواما.

آدم صادق وفادار است، آدمي که صدق در زندگي اش نیست بي وفا است. قرآن مي فرمايد: «من المومنین رجال صدقوا ماعاهدوا اهلل علیه » آنهايي که قول مي دهند، پاي قولشان مي ايستند و اهل بهشت هستند.

وفاداري يکي از صفات مومن است؛ وفاي به خدا و وفاي به امام علیه السالم حجت خدا. شمر براي حضرت ابالفضل علیه السالم و سه تا برادرانش امان نامه آورد. البته هر کدام مستقل هستند و مي توانند يکي بگويد، من قبول مي کنم، مي تواند يکي بگويد، من مي روم اما هیچ کدام حاضر نشدند. تا امان نامه دست حضرت ابالفضل علیه السالم رسید، حضرت زينب کبري سالم اهلل علیها چشم هايش را به دهان حضرت عباس علیه السالم دوخته ببیند که او چه مي گويد؟ آيا برادر را تنها مي گذارد؟؟ آيا مي رود؟

يک وقت صدا زد، شمر خدا خودت و امان نامه ات را لعنت کند. امان نامه را برگرداند و ماند؛ اين وفاداري است. شب عاشورا حضرت زينب کبري سالم الله علیها مي گويد: از کنار خیمه حضرت عباس علیه السالم عبور کردم، ديدم سه تا برادرهايش نشستند کنارش و خودش هم نشسته. حضرت زينب سالم اهلل علیها گوش مي کرد و با اين حرف ها امید
پیدا مي کرد. ديد مي گويد: برادران فردا چه مي کنید؟ جنگ حتمي شده و همین امشب را به ما مهلت دادند. شما چه مي کنید؟ فرزندان ام البنین گفتند: حضرت عباس علیه السالم تو برادر بزرگ ما هستي، راي ما راي توست. گفت: اگر تصمیم با من است، تا ما زنده هستیم نبايد ضربه اي به فرزند زهرا حسین بن علي علیه السالم وارد شود؛ همه تان بايد جان فدا کنید و همین کار را هم کردند. چهار تايشان قبل از امام حسین علیه السالم شهید شدند.

وصف چهارم: واليت پذيري حضرت عباس

ويژگي چهارم، ولايت پذيري است. من خیلي تاريخ را گشتم، در اين 20 سالي که حضرت ابالفضل العباس علیه السالم کنار امام حسن علیه السالم و امام حسین علیه السالم بوده، يک جايي عرض اندام کرده باشد، يکجايي اظهار وجود کرده باشد، يکجايي بگويد شما يک پسر امام علي علیه السالم  هستید، من هم يک پسر، خطبه اي، حديثي،
جمله اي، ابداً. مطیع محض برادرانش بود.

تا امام حسن علیه السالم بود مطیع او بود تا امام حسین علیه السالم . اصالً نیست در جايي که او براي خودش يک علمي به پا کرده باشد. ما داشتیم در فرزندان ائمه علیه السالم گاهي داشتیم در فرزندان امام کاظم علیه السالم  داشتیم بعضي ها مقابل امام رضا علیه السالم  قد علم کردند.

وصف پنجم: مهرباني و ادب

 صفت پنجم حضرت ابالفضل العباس علیه السالم مهرباني و ادب بود. به تمام معنا مهربان و داراي حسن خلق است. گرچه عباس از ابوس مي آيد ولي به معناي خشن بودند در مقابل دشمن است. اين يک صفت مثبت است کما اينکه درباره مسلمان ها هم مي گويد: «اشداء علي الکفار»مقابل کفار محکم هستند. در مورد امیرالمومنین علیه السالم هم دارد: خشن في ذات اهلل  درباره خدا سفت و محکم بود.

حضرت عباس علیه السالم به اين معناست که او در مقابل دشمن شدت برخورد داشت اما آنقدر مهربان و رئوف استکه آمد خدمت حضرت اباعبدالله علیه السالم و گفت: برادر من نمي توانم صداي گريه ي بچه ها را بشنوم، من نمي توانم تشنگي اين ها را ببینیم و آرام باشم. اين هم مهرباني حضرت عباس علیه السالم و از اين صفت درس بگیريم، با
هم مهربان باشیم، حسن خلق داشته باشیم، به امور هم برسیم، به فامیل سر بزنیم و مشکالت هم را رفع کنیم.

اگر حضرت ابالفضل علیه السالم  در زندگي ما الگو نشود، به سر و سینه زدن ظاهر سازي است. آن سر و سینه زدن وظیفه است، مصیبت وظیفه است، اشک وظیفه است اما حضرت ابالفضل علیه السالم  را بشناس؛ چون امام صادق علیهالسالم در زيارتنامه اش فرمود: آنکه او را نشناسد ملعون است. لعن فرمود. ملعون است آن کسي که تو را نشناسد.امام علیه السالم در زيارتنامه اش، مورد لعن خداوند قرار دهد آن کسي که جهل به حق و مقام تو داشته باشد .

سخنان حجت الاسلام رفیعی ، دیده شده در پژوهشکده علمی و کاربردی باقرالعلوم