چهره زن در ادبیات و اشعار 

وضع فرهنگ ایران و قضاوت مردم  این مملکت قبل از اسلام درباره زن ها بی اندازه غمبار و تحقیر آمیز بوده است ؛ زیرا ادبیات هر مملکتی آینه افکار و عقاید مردم آن مملکت است ، بنابراین وقتی آثار ادبی ای را که بعداز اسلام به وجود آمده و مسلماً تعالیم حیات بخش اسلام تا حدی در آن ها اثر گذاشته است نسبت به زنان این اندازه تحقیر آمیز باشد ، پس این تحقیرها و بدبینی ها قبل از اسلام بسیار غم انگیز تر و رقت بارتر بوده است .

به عبارت دیگر هنگامی که شعرا و سخن سرایانی مانند سعدی ، نظامی ، فردوسی و مولوی با آن که قرن ها قبل از اسلام می زیسته اند و در آن پایه از علم و ادب بوده اند ، این اندازه تحت تاثیر افکار جاهلی واقع شده اند و چهره زن را مخدوش نشان داده اند ،وضع فکر و فرهنگ مردم عادی بسیار پایین تر و بدتر بوده است .

با توجه به این جهات برای ما روشن تر خواهد شد که دین مقدس اسلام جایگاه بلند زنان را در همه ابعاد چگونه روشن نموده و چه تحول بزرگی ایجاد کرده و چه خدمت درخشانی به جامعه انسانیت انجام داده است .

نمونه اشعار :

مولوی 

مولوی در کتاب مثنوی خود می گوید این تقصیر حوا همسر حضرت آدم علیه السلام بود که آدم را وسوسه کرد و او از میوه ممنوعه خورد…

چند با آدم بُلیس افسانه کرد 

چون که حوا گفت خورد آنگاه خورد 

هر بلا کاندر جهان بینی عیان 

باشد از شومی زن در هر مکان 

روح را از عرش آرد در حطیم

لاجرم کید زنان باشد عظیم.۱

نظامی :

دیدگاه نظامی نسبت به زن این است که زن ، بی وفا ، حیله گر و دورو است .

زن گرنه یکی هزار باشد 

در عهد کم استوار باشد 

چون نقش وفا و عهد بستند 

بر نام زنان قلم شکستند ۲

فردوسی 

منطق فردوسی این است که هر کس دختر دارد بدبخت است و کفن بهتر از فرمان زن است 

کِرا از پس پرده دختر بود 

اگر تاج دارد بد اختر بود 

کرا دختر آید به جای پسر 

به از گور داماد ناید به در 

سعدی 

سعدی می گوید زن اگر از خانه بیرون شد باید به گور برود و صدای زن را نباید مرد بشنود و اساسا کاش زن در جهان آفریده نمی شد .

درِِ خرمی بر سرایی ببند 

که بانگ زن از وی برآید بلند 

چون زن راه بازار گیرد بزن 

وگرنه تو در خانه بنشین چو زن 

ز بیگانگان چشم زن دور باد 

چو بیرون شد از خانه در گور باد 

دراین جا توجه به این مطلب نیز لازم است که برخی از شعرا تحت تاثیر فرهنگ نادرستی که سعدی ، فردوسی ، نظامی و مولوی و .. واقع شده اند واقع نگردیدند و آن چه که حقیقت است در قالب اشعار گفته اند و از جمله آن ها مفتون همدانی است 

پسر و دختر ای رفیق یکی است 

فرقشان در میان نبوده و نیست 

ای بسا بوده ناخلف پسران

جانشین مخالف پدران

ای بسا دختران کز آگاهی

پدران را کنند همراهی

گفتگوی مرا گواه آمد 

پسر نوح و دختر احمد 

اقبال لاهوری 

اقبال لاهوری زن را سرچشمه جوشان همه خیرها و برکت های جامعه اسلامی و مادران را سرنوشت ساز جامعه معرفی می کند .

گفت آن مقصود حرف کُُن فکان 

زیر پای امهات است آن جهان .

اما در روزگاری که تمام فرهنگ های اقوام و ملل جهان زن به عنوان یک موجود پست ، طفیلی و در جه دوم مطرح بود خورشید اسلام طلوع کرد و افق زندگی را از کران تا کران روشن نمود و ندای عطوفت پیغمبر رحمت ، حضرت محمد مصطفی صلی الله روح نشاط و امید در کالبد او دمید و موقعیت مهم زن در اجتماع بشری و جایگاه بلند او و شایستگی ها و استعدادهای فراوانی را که دست آفرینش در وجود این موجود بدیع قرار داده است را گوشزد کرد و آیه هایی از قرآن مجید را در رابطه با معرفی مقام مهم زن و ارزش والای او برای مردم بیان نمود .

 یا أیُّهَا النّاسُ إِنَّا خَلَقناکُم مَن ذَکَرٍ وَ أُنثَی وَ جَعَنَاکُم شُعُوباً وقَبَائِلَ لِتَعارَفُوا إِنَّ أَکرَمَکُم عِندَاللّهِ أَتقَاکُم إِنَّ اللهَ عَلیم خبیر : ای مردم! بی تردید ما همه افراد نوع شما را از یک مرد وزن (آدم وحوا) آفریدیم و شما را قبیله ای بزرگ و کوچک قرار دادیم تا همدیگر بشناسید مسلماً گرامی ترین شما نزدخدا پرهیزکارترین شماست همانا خداوند بسیار دانا وآگاه است.( سوره حجرات آیه ۱۳) 

بنابراین زنی که دارای مرتبه عالی از تقوا است _ هر که باشد _ بر هر مردی که در مرتبه پایین تر است _ هر کس باشد _ فضیلت و برتری دارد .۳

۱_ دیده شده در کتاب جایگاه بانوان در اسلام ، به قلم مرجع عالیقدر حضرت آیت الله نوری همدان ، ص ۲۶ ، به نقل از مثنوی معنوی ، دفتر ششم .

۲_ دیده شده در کلیات نظامی گنجوی ، لیلی و مجنون انتشارات پیمان ، آگاهی مجنون از شوهر کردن لیلی ، ص ۴۳۵

۳_ دیده شده در کتاب جایگاه بانوان در اسلام ، همان ، ص ۶۴.