در روایت آمده مهدی ( عجل الله ) طاووس اهل بهشت است .

یعنی اگر اولیاء خدا را به پرندگان زیبا  تشبیه کنیم ، این که امام زمان در بین آن پرندگان زیبا ، خوش صدا ، خوش نغمه و خوش پرو بال طاووس هستند .

اساساً امام زمان یک زیبایی معنوی خاصی دارند .

انتظار آقا امام زمان هم زیباست .

انتظار فرج یک زیبایی معنوی فوق العاده دارد .

یکی از عناصر انتظار اعتراض به وضع موجود است . منتظر کسی است که وضع موجود را نپسندد .

انتظار مکتب اعتراض است یعنی همین .

اگر شما راضی به وضع موجود باشی منتظر به حساب نمی آیی .

سخنان حجه الاسلام پناهیان در باره انتظار امام زمان علیه السلام . شنیده شده توسط عبدی متین .

همه امامان به امر خدا قائم و به سویش رهبرند .

حکم بن ابی نعیم گوید : در مدینه خدمت امام باقر علیه السلام رسیدم و عرض کردم : من بین رکن و مقام ( خانه کعبه) نذر کرده و به عهده گرفته ام که اگر شما را ملاقات کنم ، از مدینه بیرون نروم تا رمانی که بدانم شما قائم آل محمد هستی یا نه .

حضرت هیچ پاسخی به من نفرمود . من ۳۰ روز در مدینه بودم سپس در بین راهی به من برخورد و فرمود : ای حَکم تو هنوز اینجایی ؟ گفتم آری . من نذری که کرده ام به شما عرض کرده ام و شما مرا امر و نهی ننموده و پاسخی نفرمودید .

فرمود : فردا صبح زود منزل من بیا . فردا خدمتش رفتم .

فرمود : مطلبت را بپرس . 

عرض کردم من بین رکن و مقام نذر کرده و روزه و صدقه ای برای خود به عهده گرفته ام که اگر شما راملاقات کردم از مدینه بیرون نروم ، جز آن که بدانم شما قائم آل محمد هستی یا نه ؟

اگر شما هستی ملازم خدمتت باشم و اگر نیستی ، در روی زمین بگردم و در طلب معاش برایم .

فرمود : ای حکم همه ما قائم به امر خدا هستیم .

عرض کردم ؛ شما مهدی هستی ؟ 

فرمود ؛ همه ما به سوی خدا هدایت می کنیم .

عرض کردم : شما صاحب شمشیری ؟

فرمود ؛ همه ما صاحب شمشیر و وارث شمشیریم .

عرض کردم شما هستی آن که دشمنان خدا را میکشی و دوستان خدا به وسیله شما عزیز می شوند و دین خدا آشکار می گردد ؟

فرمود ؛ ای حکم !چگونه من باشم در صورتی که به ۴۵ سالگی رسیده ام ؟ 

و حال آن که صاحب این امر ( که تومیپرسی ) از من به دوران شیرخوارگی  نزدیکتر و هنگام سواری چالاکتر است ، ( چنانچه در روایات آمده حضرت قائم علیه السلام در زمان ظهورش به صورت جوان ۳۰ ساله و قوی و نیرومند باشد .) 

دیده شده در اصول کافی ، کلینی رازی ، انتشارات علمیه اسلامیه ، ج ۲ ، ص ۴۸۶ .

به نظر شما از این چهار تا گناه کدامیک بزرگترند ؟زنا، شرابخواری، دزدی، دروغ .

رُویَ أنّ رجلًا قال للنبیّ صلى الله علیه و آله: أنا یا رسولَ اللّهِ أستَسِرُّ بِخِلالٍ أربَعٍ: الزِّنا، و شُربِ الخَمرِ، و السَّرَقِ، و الکذبِ، فأیَّتَهُنَّ شِئتَ تَرکتُها لکَ، قالَ: دَعِ الکذبَ، فلَمّا ولّى هَمَّ بالزِّنا، فقالَ: یَسألُنی، فإن جَحَدتُ نَقَضتُ ما جَعَلتُ لَهُ، و إن أقرَرتُ حُدِدتُ، ثُمّ هَمَّ بالسَّرَقِ، ثُمّ بشُربِ الخَمرِ، فَفَکَّرَ فی مِثلِ ذلکَ، فَرَجَعَ إلَیه فقالَ: قد أخَذتَ علَیَّ السَّبیلَ کُلَّهُ! فقد تَرَکتُهُنَّ أجمَعَ. ️

روایت شده است که مردى به پیامبر خدا (صلى الله علیه و آله) عرض کرد: اى رسول خدا! چهار کار خوشایند من است: زنا، شرابخواری، دزدی، دروغ ، اما هر کدام را که بفرمایید به خاطر شما ترک مى ‏کنم.

حضرت فرمود: دروغ را رها کن.

مرد رفت و تصمیم گرفت، زنا کند اما با خودش گفت: پیامبر از من مى‏ پرسد (که زنا کرده‏اى یا نه؟) اگر انکار کنم، قولى را که به ایشان داده‏ ام شکسته ‏ام و اگر اقرار کنم، حدّ مى ‏خورم.

سپس تصمیم گرفت دزدى کند، بعد تصمیم گرفت شراب بخورد، اما هر بار همین فکر را با خود کرد.

لذا نزد رسول خدا برگشت و عرض کرد: شما راه را بکلى بر من بستید؛ من همه این کارها را رها کردم.

دیده شده در کانال گناه شناسی به نقل از میزان الحکمه ، حدیث ۱۵۷۲۶

امام صادق علیه السلام 

سنگین ترین چیزی که در روز قیامت در ترازوی اعمال قرار داده می شود صلوات بر محمد و اهل بیت اوست .

وسایل شیعه ، ج ۷ ، ص ۱۹۷.

ما روی عن الامام الحسن بن علی عسگری :

و قال علیه السلام ؛لشیعته فی سنه ستی و مأتین ؛أمرناکم باختم فی الیمین ….

درسال ۲۶۰ به شیعیان فرمود: تا کنون که ما در میان شما بودیم دستور می دادیم انگشتری را به دست راست کنید، واینکه که غیبت ما فرا رسیده می گوییم آن را به دست چپ کنید، تا ، وقتی که امر ما و شما ظاهر شود ( و دولت حق سر کار آید) که این بهترین دلیل بر ولایت شما نسبت به ما اهلبیت است ودر حضور آن جناب شیعیان انگشترها را از دست راست بیرون کشیده به دست چپ کردند، و حضرت فرمودند : مطلب را به همه شیعیان ابلاغ کنید. 

دیده شده در کتاب تحفه العقول ،ترجمه : احمد جنتی ، ص ۱۰۸۱ 

اعمال شب نیمه شعبان

سید بن ‌طاووس در کتاب اقبال ‌الاعمال خود چنین می‌گوید: ما در این بخش، برخی از اعمال و عبادات ستوده این شب فرخنده را که از میان روایات برگزیدیم، در اینجا ذکر می‌کنیم؛ بنابراین برخی از این اعمال را که خداوند جل‌جلاله به‌ واسطه آن نیک‌بختی را بر تو عرضه کرده است، برگزین و بدان عمل کن؛ زیرا زمانی خواهد آمد که بساط زندگانی به دست مرگ برچیده و نامه‌ های اعمال بسته خواهد شد و تو توان اقبال و توجه بیشتر به خدا را نخواهی داشت…

فضیلت شب نیمه شعبان در کلام امام باقر علیه‌السلام

از امام باقر علیه ‌‌السلام درباره فضیلت شب نیمه شعبان پرسیده شد. فرمود: این شب، برترین شب بعد از شب قدر است. خداوند نعمت‌ های افزون خود را در این شب به بندگانش ارزانی می‌ دارد و به منت خود آنان را می‌ آمرزد؛ بنابراین در این شب برای تقرب به خداوند متعال تلاش کنید که این شبی است که خداوند عزوجل به نفس خویش سوگند خورده است که در این شب هیچ درخواست‌ کننده‌ ای را تا زمانی‌ که درخواست گناهی نکرده است، از درگاه خویش رد نکند. و این شب، شبی است که خداوند آن را برای ما اهل‌ بیت قرار داده است، به ازای شب قدر که آن را برای پیامبر ما صلی ‌الله‌ علیه‌ وآله قرار داده.

پس در این شب تلاش کنید در دعا کردن و ستایش خداوند متعال. هر که در این شب ١٠٠ مرتبه سبحان‌الله، ١٠٠ مرتبه الحمدلله، ١٠٠ الله‌اکبر و ١٠٠ مرتبه لااله‌ الا‌الله بگوید، خداوند گناهان گذشته او بیامرزد و حوایج دنیا و آخرت او را برآورده سازد، حتی اگر تقاضا نکرده باشد، ولی خداوند نیاز او را بدان امر بداند، باز هم خداوند نیاز او را برطرف سازد، از فضلی که بر بندگان خویش دارد.

زیارت امام حسین علیه‌السلام

امام زین‌العابدین علیه ‌السلام: هر کس دوست دارد که صد و بیست و چهار هزار پیامبر با او مصافحه کنند، در شب نیمه شعبان به زیارت امام حسین علیه‌السلام برود زیرا در آن شب فرشتگان و ارواح پیامبران برای زیارت آن حضرت از خدا اجازه می‌گیرند و خداوند به آنها اجازه می‌دهد. خوشا به حال کسی که با آنها مصافحه نماید و آنها با او مصافحه کنند. که پنج رسول اولوالعزم؛ یعنی نوح، ابراهیم، موسی، عیسی و محمد صلی‌الله‌علیهم‌اجمعین نیز جزو آنان هستند. [اگر کسی موفق به حضور در کربلا نشده باشد، می‌تواند آن حضرت را از راه دور زیارت کند. از مختصرترین زیارات سیدالشهداء علیه‌السلام زیارتی است که از امام صادق علیه‌السلام نقل شده است که فرمود: به بالای بام منزلت برو [در زیر آسمان] سپس به راست و چپ نگاه کن و سپس سرت را به سمت آسمان بالا ببر و به سمت قبر آن حضرت اشاره کن و بگو: «السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَيْكَ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ». با این عمل برای تو یک زَوْره است و زَوره یک حج و یک عمره است].

 برترین دعا در این شب ابویحیی می‌گوید: به سرورمان امام صادق علیه‌السلام عرض کردم، کدام دعا از همه دعاها برتر است؟

فرمود: «بعد از آنکه نماز عشا را خواندی، ٢ رکعت نماز، در رکعت اول سوره حمد و سوره جحد (قل یا ایها الکافرون) و در رکعت دوم بعد از حمد، سوره توحید (قل هو الله احد) بخوان. و بعد از سلام نماز ٣٣ بار سبحان‌الله و ٣٣ بار الحمدلله و ٣۴ بار الله‌اکبر بگو. سپس این دعا را بخوان:

ادامه »

تولد مهدی موعود(عج), به عنوان دوازدهمین پیشوای شیعیان, با نشانه هایی چون: نهمین فرزند امام حسین(ع), چهارمین فرزند امام رضا(ع) و… مشهور شده بود و مسلمانان حتی حاکمان, آن را بارها از زبان راویان و محدثان شنیده بودند و می دانستند که تولد این نوزاد با این ویژگیها از این خانواده بویژه خانواده امام حسن عسکری(ع) بیرون نیست و روزی فرزندی از آن خانواده به دنیا خواهد آمد که حکومت عدل و داد بر پا خواهد کرد و ضمن فرمانروایی بر شرق و غرب, بنیاد ظلم را بر خواهد انداخت.

از این روی بر فشارها و سخت گیری های خود نسبت به امام حسن عسکری(ع) می افزودند مگر بتوانند با نابودی ایشان از تولد مهدی(عج) و تداوم امامت جلو بگیرند. اما برخلاف برنامه ریزیها و پیشگیریهای دقیق و پی در پی آنان, مقدمات ولادت امام زمان(عج) آماده شد و توطئه های دشمنان راه به جایی نبرد.

امام هادی(ع), در زمان حیات خویش می دانست که آخرین حجت خدا در زمین از نسل اوست. از این روی در مسأله ازدواج فرزند برومند خود حسن بن علی اهتمام تام داشت و برای روییدن و رشد آن شجره طیّبه به دنبال سرزمینی طیّب و طاهر می گشت.

داستان ازدواج امام حسن(ع) به دو گونه روایت شده است؛ لکن آنچه با قرائن و روند طبیعی مسأله سازگارتر می آید آن است که: خواهر امام هادی(ع) حکیمه خاتون کنیزان فراوان داشت. امام هادی(ع) یکی از آنان را به نام (نرجس) که از آغاز زیر نظر وی فرائض و معارف دینی را به درستی فرا گرفته بود به نامزدی فرزندش در آورد وبا مقدماتی که در کتابهای تاریخی آمده است به عقد ازدواج امام حسن(ع) در آورد.

مدتی از این ازدواج مبارک گذشت دوستان و شیعیان در انتظار ولادت آخرین ستاره امامت روز شماری می کردند و نگران آینده بودند. امام حسن(ع)  گه گاه نوید مولودش را به یاران می داد:به زودی خداوند به من فرزندی خواهد داد و لطف و عنایتش را شامل من خواهد کرد.

به یاران امید و بشارت می داد که هیچ نقشه و مکری نمی تواند جلو این قدرت و حکمت خداوندی را بگیرد وروزی این وعده به تحقق می رسد.

از آن سو دشمن نیزآنچه در توان داشت به کار گرفت تا این وعده بزرگ الهی تحقق نیابد: قابله های فراوانی در خانواده های منسوب به امام حسن(ع) بویژه در منزل امام(ع) گمارد امام را بارها به زندان افکند مأمورانی را گمارد که اگر فرزند پسری در خانه امام دیدند نابودش کنند .

اما بر خلاف این تلاشها, نرجس خاتون حامل نور امامت شد و جز امام حسن(ع) و افراد خاصی از وابستگان و شیعیان آن حضرت از این امر آگاه نشدند.

جمعه پانزدهم شعبان سال ۲۵۵ هجری در شهر سامرا حضرت مهدی (عج) چشم به جهان گشود.۱

حکیمه دختر امام محمد تقی (علیه السلام) نقل می کند که امام حسن عسکری (علیه السلام) مرا خواست و فرمود : عمه امشب نیمه شعبان است نزد ما افطار کن که خدواند در این شب فرخنده شخصی را متولد می سازد که حجت او در روی زمین می باشد .

عرض کردم : مادر این فرزند مبارک کیست؟ فرمود : نرجس. گفتم : فدایت شوم اثری از حاملگی در این بانوی گرامی ندیدم!

فرمود : برای همین می گویم نزد ما باش.

وارد خانه شدم سلام کردم بانوی عالی مقام نرجس خاتون آمد کفش از پای من بیرون آورد و گفت: ای بانوی من شب بخیر!

گفتم: بانوی من و خاندان ما تویی! گفت:نه، من کجاو این مقام بزرگ؟

گفتم : دخترجان امشب خدواند پسری به تو عنایت می فرماید : که سرور دوجهان خواهد بود.

تا این کلام ازمن شنید با کمال حجب و حیا نشست.

پس از اقامه نماز افطار کردم و خوابیدم، سحرگاه برای انجام نماز شب برخاستم. بعد از نماز دیدم نرجس خوابیده و از وضع حمل او خبری نیست.پس از تعقیب نماز دوباره خوابیدم که پس از لحظه ای با اضطراب بیدار شدم دیدم نرجس نیز بیدار است ولی هیچگونه علامتی در وی مشهود نیست .

نزدیک بود که

ادامه »

تداوم امامت تا ظهور مهدی

ازجمله مسائلی که امیرمؤمنان به آن توجه نموده ادامه و استمرار امامت است در طول زمان تا دوران ظهور مهدی موعود(عج) و این که هیچ زمانی زمین  خالی از حجّت و امامی نیست. امیر مؤمنان در زمینه تداوم امامت چنین است:«اَلا اِنَّ مَثَل َآل مُحَمَدٍ(ص) کَمَثَلِ نُجُومِ السَّماءِ اِذاخَوی نَجمٌ طَلَع نَجمٌ فَکَاَنَّکم قَد تَکامَلَت مِنَ اللّهِ فیکُمُ الصنائِع وَ اَراکم ماکُنتُم تَامَلُون ؛بیدار باشید مثل آل محمد(ص )چونان ستارگان آسمان است اگر ستاره ای غروب کند، ستاره دیگری طلوع خواهد کرد(این امر تا ظهور امام زمان ادامه دارد و در دوران اوست که) گویا می بینم(در پرتو خاندان پیامبر) نعمت های خدا بر شما تمام شده و شما به آنچه آرزو دارید رسیده اید.»(۱)

در جای دیگر صریحاً فرمود: «انّ الائمّة من قریشٍ غرسوا فی هذا البطن من هاشمٍ؛ لاتصلح علی سواهم، و لا تصلح الولاة من غیرهم ؛ همانا امامان (دوازده گانه) همه از قریش می باشند که (درخت) آنها را در خاندان بنی هاشم کاشته اند مقام ولایت و امامت در خور دیگران نیست و دیگر مدعیان (زمامداری) شایستگی آن را ندارند.»(۲)

خبر از غیبت امام زمان(عج)

سالها قبل از تولد حضرت مهدی عجل الله ، امیر بیان خبر از غیبت یوسف زهرا را می دهد و این خبر تلخ را برای همراهان و آیندگان بیان می کند که «اَلا وَ اِنَّ مَن اَدرَکَها مِنّا یَسری فِیها بسِرِاجٍ مُنیرٍ و یَحذُو فیها عَلی مِثالِ الصّالِحین لیَحلَّ فیها رِبقاً وَ یُعتِقَ فیها رقّا وَ یَصدَعُ شَعباً، وَ یَشعَبَ صَدعاً، فی سُترَةٍ عَنِ النّاسِ لایُبصِرُ القائِفُ اَثَرَهُ وَلَو تابَعَ نَظَرهُ( ۳)؛بیدار باشید و براستی آن کس از ما(یعنی حضرت مهدی(ع)) که فتنه های آینده را دریابد، با چراغی روشنگر در آن گام می نهد، و برهمان روش صالحان (پیامبر اکرم(ص) و امامان گذشته) رفتار می کند تا گره ها را بگشاید، بردگان (و ملّت های اسیر) را آزاد سازد، و جمعیّت گمراه (و ستمگر را) پراکنده، و حق جریان پراکنده را جمع آوری کند (حضرت مهدی(ع) سالهای طولانی) در پنهانی از مردم به سر می برد آن چنان که اثر شناس اثر قدمش را نمی یابد گرچه در یافتن اثر (و نشانه ها) تلاش فراوان نماید.»

دلا دیدی که دلدارم سفر کرد

سفر کرد و مرا خونین چگر کرد

دلا دیدی که مهدی رفت و امت

غریبانه عجب خاکی به سر کرد

دلا دیدی پدر رفت و یتیمان

به هر کوهی ندای وا پدر کرد

و در بخش دیگر فرمود: «فَهُوَ مُغتَرِبٌ اِذا اغتَرَبَ الاِسلامُ، وَ ضَرَبَ بِعسببِ ذَنبِهِ وَ الصَقَ الاَرضَ بِجِرانِهِ، بَقیّةٌ مِن بَقایا حُجّتِهِ، خَلیفَةٌ من خَلائِفِ اَنبِیائِهِ(۴)؛ در آن هنگام اسلام غروب می کند و چونان شتری(در راه مانده) دم خود را به حرکت در آورده گردن به زمین می چسباند(۵) او (حضرت مهدی) پنهان خواهد شد (و غیبت صغری و کبری آغاز خواهد شد) او باقیمانده حجّت های الهی و آخرین جانشین از جانشینان پیامبران است.

نگاهم باز بر در ماند برگرد

خیالت باز در برماند بر گرد

تمام عمر چشم خسته ما

به یادت همچنان تر ماند برگرد( ۶)

راستی غیبت و هجران مهدی(عج) روزی است که یاد آن دل هر شیعه را رنجور می کند و بی اختیار اشک و آه فریاد می زند:

دلم آگاهی از جایت ندارد

نشان از رد پاهایت ندارد

در این دنیای ما، می دانم ای دوست

کسی تاب تماشایت ندارد۷

۱.دیده شده در  نهج البلاغه، ترجمه دکتر شیروانی ، نشر دارالعلم  ، خطبه ۱۰۰، ص ۱۶۷.

۲. همان، خطبه ۱۴۴، ص ۲۳۸.

۳ .همان، خطبه ۱۵۰، ص ۲۵۳.

۴.. همان خطبه ۱۸۲ص ۳۱۱.

۵. ضرب المثلی است برای شتر خسته، که دم خود را بحرکت می آورد، و گردن به زیر می چسباند که این حالت نشانه ضعف و درماندگی اوست.

۶. غلامرضا کرمی گناوه.

۷. دیده شده در پایگاه اطلاع رسانی حوزه .

ای پدر هنگام رخصت دیر شد 

دل از این ویرانه دیرم سیر شد 

تا به کی بینم ترا تنها و فرد 

اندر این صحرا میان صد نبرد 

رخصتی ده تا کشم تیغ از نیام 

آتش اندازم در این قوم لعام

شاهزاده پیش آن شاه ایستاد 

سر برهنه کرد و در پایش فتاد 

با پدر می گفت کای سلطان من 

چیست سلطان ، ای تو جان جان من 

جان به لب آمد مرا از انتظار 

رخصتی آخر مرا در کارزار 

لاابالی گشته ام صبرم نماند 

مر مرا این صبر در محنت نشاند 

ای پدر دیگر نماندم طاقتی 

از برای خاطر حق رخصتی 

شاهزاده پیش شه در التماس 

هفت گردون در ثنا و در سپاس 

مدتی بُود پیش آن شه زین نسق 

دل کباب و جان نهاده بر طبق 

چون چنین دیدش شهنشاه جهان 

دیده ها را کرد سوی آسمان 

کای خدا ای پادشاه جسم و جان 

ای تو دانا هم به پیدا هم نهان 

گر چه جان من علی اکبر است 

جان ولی در راه تو اولی تر است 

دیده شده در مثنوی طاقدیس ، مولا احمد نراقی.

اعتقاد به مهدی موعود جهانی است .

پیروان سه دین بزرگ و بیشتر ملت های جهان امروز ، به ظهور منجی بزرگ در آخرالزمان ایمان دارند ؛آن کس که در حکومتش عدل و آسایش سراسر گیتی را فرا گرفته ، و هر گونه ظلم و ستم از بین می‌رود .یهودیان به این ظهور ایمان دارند . مسیحیان معتقدند که حضرت عیسی باز می گردد .

زرتشتیان در انتظار رجعت بهرام شاه ؛ مسیحیان حبشه در انتظار بازگشت تئودور ؛ هندو معتقد به بازگشت فیشنو . مجوسیان معتقد به زندگی دوباره اوشیدر . بوداییها در انتظار بودا . اسپانیایی‌ها منتظر پادشاه رودزیک . مغولها در انتظار بازگشت چنگیز خان مغول می باشند .مصریان و چینی های پیشین نیز بر این باور بوده اند .۱

از سوی دیگر فلاسفه و دانشمندان بزرگ غربی نیز آشکارا اعلان کرده اند که جهان در انتظار مصلحی بزرگ است که زمام امور جهان را به دست گرفته و همه انسان‌ها را زیر یک پرچم و یک شعار ، گرد می آورد . به عنوان نمونه می توان این اشخاص را نام برد :

۱- برتراند راسل :فیلسوف مشهور انگلیسی می گوید :« جهان در انتظار مصلحی است که آن را در زیر یک پرچم و یک شعار در می آورد» .

۲-انشتین می گوید : روزی که سراسر جهان را ظلم و ستم فرا گیرد و مردم با یکدیگر دوست و برادر باشند ، دور نیست .

۳- برنارد شاو فیلسوف معروف انگلیسی در کتاب خود « انسان و سوپر من » بشارت به آمدن مصلح جهانی می دهد .

اما پیروان تمام فرقه ها و مذهب های اسلامی ، بر اساس بشارت های پیامبر بزرگ اسلام به ظهورحضرت مهدی علیه السلام در آخرالزمان معتقدند ، و در این امر هیچ گونه اختلافی نیست . ابن خلدون ، عقیده تمام مسلمان ها در مورد ظهورحضرت مهدی علیه السلام چنین بیان می کند : « بدان که میان مسلمان در طول دوران ها چنین مشهور است که ناگزیر در آخر الزمان ، مردی از اهل بیت ظهور می کند که دین را تایید ، عدالت را آشکار و مسلمانان از او پیروی می کنند . او بر کشور های مسلمان چیره می گردد و مهدی نام دارد» .۲ این عقیده ابن خلدون با وجود خصومت فراوان او با اندیشه مهدویت است .

۱- دیده شده در کتاب مهدی منتظر در اندیشه اسلامی ، سید ثامر هاشم العمیدی ، ترجمه محمد باقر محبوب القلوب ، نشر مسجد مقدس جمکران ، ص ۱۶ ، به نقل از کتاب المهدی فی الاسلام ، سعد محمد حسن ، ص ۴۳ .

۲- همان ،ص ۱۸ ، به نقل از تاریخ ابن خلدون ، ج ۱ ، فصل ۵۲ ، ص ۵۵۵.