حسن معاشرت زوجین از منظر فقه امامیه و قانون موضوعه ایران

استاد راهنما :سرکار خانم سمیه آذین مهر

پژوهشگر :افسانه کریمی روزبهانی

چکیده

حسن معاشرت به‌عنوان یکی از اصول اخلاقی است که در قرآن کریم آیاتی را به‌خود اختصاص داده است. قرآن حتی به‌طور مشخص معاشرت نیکو را از وظایف زوجین شمرده و آن‌را مایه سعادت و بقا و دوام خانواده معرفی نموده است. کسانی‌که این قانون اخلاقی را که در فقه اسلامی ما بدان تاکید شده و در حد یک تکلیف شرعی به‌آن امر شده، رعایت نکنند، هم به لحاظ فقهی و هم در قوانین موضوعه مدنی ایران مورد عقاب واقع می‌شوند. البته مصادیق حسن و سوء معاشرت در زنان و مردان متفاوت است و در نتیجه ضمانت‌های اجرایی نسبت به عدم رعایت وظایفشان وجود دارد .

این تحقیق، با درنظرگرفتن ضعف قوانین موضوعه و عدم تبیین دستورات شرعی موجود در قرآن و احادیث به پیرامون این موضوع توجه کرده و به‌همین دلیل، برای بیان مصادیق معاشرت به معروف و نقص قوانین مدنی، مباحثی مانند نشوز، آرامش و عدم آرامش روانی، عسر و حرج و … را مطرح کرده است. نگارنده برای رسیدن به این اهداف، تحقیق را در سه فصل مفهوم‌شناسی، مبنا و جایگاه حسن معاشرت در اسلام، و آثار حسن معاشرت و سوء معاشرت در خانواده و جامعه تنظیم نموده است.

این تحقیق، مسئله‌محور بوده و به شیوه‌ توصیفی ـ تحلیلی مباحث را از منابع کتابخانه‌ای جمع‌آوری شده است. مباحث پیرامون حسن معاشرت را می‌توان در علومی چون روان‌شناسی، جامعه‌شناسی، علوم تربیتی، اخلاق و فقه و حقوق بررسی نمود. این پژوهش با ورود به مباحث فقهی و نگاهی به اخلاق اسلامی تنظیم شده است. حاصل کلام آن‌که بقا و دوام زندگی خانوادگی، سلامت روان افراد خانواده، اعم از پدر و مادر و فرزندان، و هم‌چنین سلامت روانی و محیطی اجتماع منوط به‌این آموزه قرآنی است.

کلید واژه: حسن معاشرت، خانواده، معروف، 

برای مطالعه مقاله کلیک کنید 

دوربین های مدار بسته ای که در زندگی ما نصب شده‌اند :

بچه مسلمان  باید حواسش به بالا سرش باشد، این دنیا مجهز به دوربین های مدار بسته است . روزی به مرحوم آیت‌الله بهجت ( ره ) گفتند کتابی در زمینه اخلاق معرفی کنید، فرمودند لازم نیست یک کتاب باشد ، یک کلمه کافی است که بدانی « خدا می‌بیند» .

در زندگانی انسانهادوربین‌های مداربسته ای نصب شده است و از لحظه لحظه زندگی انسان فیلم می گیرد. دوربین اول خود خداست : « ألم یعلم بِاَنَّ الله یری : آیا او ندانست که خدا میبیند .»۱

دوربین دوم پیامبر اکرم صلی الله و علیه و آله و سلم :« یا ایُها النبی أِنا ارسلناک شٰهداً و مبشراً و نذیرا ؛ ای رسول ما ، ما تو را به رسالت فرستادیم تا بر نیک و بد خلق گواه باشی و خوبان را به رحمت الهی مژده دهی و بدان را از عذاب خدا بترسانی»۲

دوربین سوم امامان معصومین علیهاالسلام هستند : « وقل أعلموا فسیری الله عملکم و رسولهُ و المومنون و ستردّون الی عالم الغیب و الشهٰده فینَبٔکم بما کنتم تعلمون : و بگو به خلق که هر عمل که کنید نیک یا بد خدا آن عمل را می‌بیند و هم رسول و مومنان ( امامان معصومین علیهم السلام ) بر آن آگاه می‌شود، آنگاه به سوی خدایی که دانای عالم غیب و شهود  است باز خواهید گشت تا شما را به جزای نیک و بد اعمالمان برساند .»۳

دوربین چهارم ملائک مقرب خدا هستند : « أِذا یتلقی المتلِقیانِ عن الیمین و عن الشمال قعیدٔ ؛ و هم دو ملک رقیب و عتید از طرف راست و چپ به مراقبت او بنشسته اند .»۴

دوربین پنجم زمین است و روز قیامت همین زمینی که ما روی آن نشسته ایم می‌آید و شهادت میدهد « و قال الانسٰنُ مالها ؛ آن روز آدمی را گوید زمین را چه پیش آید . آن همگام زمین مردم را به حوادث خویش آگاه سازد .»۵

دوربین ششم زمان است که شهادت خواهد داد « و شاهدٔ و مشهود ؛ و قسم به شاهد و مشهود » ۶

دوربین هفتم و دوربینی که از همه تکان دهنده تر است اعضاء و جوارح می‌باشد« و قالوا لِجُلودهم لم شهدتم علینا…… و آنها به اعضای بدن گویند چگونه بر اعمال ما شهادت دادید . آن اعضاء جواب گویند خدایی که همه موجودات را به نطق آورد ما را نیز گویا گردانید ….»۷

_______________________________

۱- آیه ۱۴ سوره علق .

۲- آیه ۴۵ سوره احزاب .

۳- آیه ۱۰۵ سوره توبه .

۴-آیه  ۱۷ سوره ق .

۵- آیه۳و ۴ سوره زلزال.

۶- آیه ۳ سوره بروج.

۷ - آیه ۲۱ سوره فصلت.

دیده شده در سایت www.wisgoon.com/pin 

برگزاری نشست دینی - اعتقادی با موضوع مهدویت 

به گزارش مدرسه علمیه کوثر ورامین حجه الاسلام و المسلمین دکتر رحیم لطیفی استاد حوزه و دانشگاه امروز در نشست دینی - اعتقادی با محوریت مهدویت که در مدرسه علمیه کوثر ورامین برگزار شد گفت : اصولاً اعتقاد و انتظار منجی در همهٔ ادیان  آسمانی مانند یهودیت ، مسیحیت ، زرتشت و به خصوص در دین مقدس اسلام به مثابه یک اصل مسلم ، مورد قبول واقع شده است .

 حجه الاسلام  لطیفی ادامه داد: همه ادیان آسمانی معتقد هستند که با ظهور این مرد آزاده , زندگی بشر قرین با سعادت خواهد شد و همچنین مسلمانان به این نکته اشاره دارند ، اگر یک روز هم به پایان دنیا باقی مانده باشد حضرت مهدی ( عجل الله ) ظهور خواهد کرد و حضرت عیسی ( علیه السلام ) نیز پشت سر ایشان نماز اقامه خواهد کرد .

حجه الاسلام لطیفی اظهارداشتند : مسئله مهدویت با همه اختلافات و اشکالات موجود مورد قبول تمام ادیان جهان است و همه انسان ها اعتقاد  به ظهور منجی آخرالزمان دارند و امیدوار هستند با ظهور خود جهان را از حیث ظلم و ستم نجات دهد و امنیت را در سراسر آن برقرار کند .      

وی غیبت امام زمان را از جمله اختلافات بین ادیان برشمرد و تاکید کرد : آن چه در زمینه غیبت امام اهمیت دارد این است که شخص غایب نیست ، بلکه در اصل شخصیت و عنوان ایشان  در پس پرده غیبت قرار گرفته است .

حجه الاسلام لطیفی با اشاره به فرقه وهابیت که اصولا حدیث گرا هستند ، گفت: در میان فرق و ادیان مختلف فرقه وهابیت به دلیل حدیث گرا بودنشان سعی می‌کنند خود را همانند اسلام شیعی نشان دهند و تنها احادیثی را که به دنیا هوسرانی آنان لطمه وارد نکند قبول دارند و پایبند هستند .

وی افزود : وهابیون در بیان کلام ، خود را محق می‌دانند و با سرزنش شیعیان ، معتقد هستند فردی که ظهور می‌کند محمد عبدالله است .

این استاد حوزه و دانشگاه با بیان این که برخی از ادیان اعتقاد به تولد منجی برای نجات بشر دارند ، اظهار داشت : شیعیان برخلاف این گروه معتقد هستند که منجی ۱۴۰۰ سال پیش متولد و به اذن خدا از نظرها پنهان شده و در زمان نامشخص ، ظهور خواهد کرد تا جهان پر از ظلم و جور را مملو از عدل و داد کند .

و همچنین این خبر رسانه ای شد و در خبرگزاری رسا منتشر شد

http://www.rasanews.it/NSite/FullStory/News/?ld=319364

دعای فاطمه علیها السلام در حق دوستدارانش 

سلمان می‌گوید به رسول خدا ( صلی الله و علیه و آله و سلم )  عرض کردم : ای مولای من از شما درخواست میکنم بحق ذات لایزال الهی که مرا از مقام و از فضل فاطمه ( سلام الله علیها ) در روز قیامت خبر دهی . 

پس پیامبر ( صلی الله وعلیه و آله و سلم ) خندان و شادمان رو به من کردند و فرمودند : قسم به آن که جانم در دست اوست ! فاطمه بانویی است که در عرصه قیامت عبور می‌کند ….  ناگهان از سوی خدای عزوجل ندا می‌آید : ای خلایق چشمان خود را بپوشانید و سرهایتان را پایین بیندازید که این فاطمه دختر پیامبر شما محمد( صلی الله و علیه و آله و سلم ) و همسر علی ( علیه السلام ) و مادر حسن و حسین ( علیهم السلام ) است .

پس فاطمه ( علیهاالسلام ) در حالی که از دو پارچه سفید رنگ پوشیده شده است از صراط می‌گذرد و چون داخل بهشت می‌گردد و آن را افتتاح می‌کند به آن چه که خداوند از کرامت و گرامیداشت وی فراهم آورده نظر افکنده و این آیه را قرائت می‌کند : « الحمدلله الذی أَذهب عنّا الحزن أِنّ ربنا لغفور شکور *الذی أَحَلّنا دار المقامهِ منْ فضلهِ لا یمسُّنا فیها نصب و لا یمسنا فیها لغوبٌ » ۱ حمد و ستایش برای خداوندی است که اندوه را از ما برطرف ساخت ، پروردگار ما آمرزنده و سپاسگذار است ؛ همان کسی که با فضل خود ما را در این سرای اقامت جای داد که نه در آن به ما رنجی می‌رسد و نه سستی و درماندگی .

پس خداوند به فاطمه وحی می‌کند : ای فاطمه ! از من درخواست کن تا به تو عطا کنم و هر چه آرزو داری  بگو تا خشنود سازم .

پس فاطمه (علیهاالسلام ) دعامی‌کند  و می‌فرماید :« الهی ان المُنی و فوق المنی ، اسٔلک أن لا تعذب محبی و محب عترتی بالنار ؛ پروردگارا ! تو آرزوی من و بالاتر از آرزوی من هستی ، از تو می‌خواهم که دوستدارانم و دوستداران فرزندانم را در آتش عذاب نکنی .»

سپس خداوند به فاطمه وحی می‌کند :ای فاطمه ! به عزت و جلال و رفعت جایگاهم قسم که دو هزار سال پیش از خلقت آسمان و زمین بر ذات خود سوگند یاد کرده ام که دوستداران تو و عترت تو را با آتش عذاب ننمایم .۲، ۳

_____________________

۱- سوره فاطر ،آیه ۳۴ و ۳۵.

۲-  بحارالنوار ، ج ۲۷ ، ص ۱۳۰ 

۳- سید جعفررفیعی ، صحیفه فاطمیه ( علیها السلام ) ، انتشارات نشتا ص ۲۸ . 

حضور طلاب حوزه علمیه کوثر ورامین در نشست فاطمییون .

این نشست در حوزه علمیه عبدالعظیم حسنی برگزارشد .

به گزارش مدرسه علمیه کوثر ورامین ، طاهره شاکری مدیر مدرسه علمیه کوثر ورامین درباره انتخابات مجلس شورای اسلامی گفت : نظام ما جمهوری اسلامی است پس باید کسانی را برای مجلس شورای اسلامی انتخاب کنیم تا بتوانند قوانینی ، مطابق و در راستای دین مبین اسلام وضع کنند .

وی افزود : حفظ حکومت دینی علاوه بر حاکم و رهبر دینی ، قانونگذار دینی نیز لازم دارد و اگر قانونگذار دین مدار نباشد ، فرهنگ دینی کشور لطمه خواهد خورد .

مدیر مدرسه علمیه کوثر ورامین با اشاره به بیانات رهبر معظم انقلاب عنوان کرد ؛ سخن رهبر عزیزمان امام خامنه ای ( مدظله العالی ) که فرمودند : مجلس مرعوب آمریکا کشور را بدبخت می کند ، بدین معنا است که توجه به انتخاب فرد شایسته از اهمیت بالایی برخوردار است چرا که شخصی با تفکرات غربی نمی تواند دلسوز اسلام و مسلمین باشد .

شاکری اظهار داشت انتخاب فرد شایسته کار دشواری نیست و فقط با دقت در بیانات امام خامنه ای که به فرموده خودشان هیچ گاه از گفتن حقیقت خسته و ملول نخواهند شد  می توان فرد اصلح و شایسته را شناخت .

وی در پایان خاطر نشان کرد : وقتی می بینیم شبکه‌های ماهواره ای و رادیو انگلیس به صراحت از بعضی از افراد و جناح های سیاسی دفاع می کنند و به مردم دستور می دهند  که به چه کسانی رأی بدهند و به چه افرادی رأی ندهند، باید به فرمان رهبر عزیزمان که فرمود مردم آگاه باشند و در نقطه مقابل خواست دشمن عمل کنند بار دیگر لبیک بگوییم و به عکس آنچه دشمن می خواهد عمل کنیم .

و همچنین این خبر رسانه ای شد و در خبرگزاری شبستان منتشر شد.

 به گزارش مدرسه  علمیه کوثر ورامین ، طاهره شاکری مدیر مدرسه علمیه کوثر ورامین درباره انتخابات مجلس خبرگان رهبری گفت : دشمن بعد از پیروزی انقلاب اسلامی برای نابودی نظام جمهوری اسلامی وقت تعیین می کند .

وی افزود ؛ دشمن زمانی طی جنگ ۸ ساله امید داشت تا نظام نوپای انقلاب اسلامی را از میان بردارد که موفق نشد بعد از آن با رحلت رهبر کبیر انقلاب امام خمینی ( ره ) دلخوش به اختلاف در تعیین رهبر شد تا با رخنه ، نظام جمهوری اسلامی را براندازد .

مدیر مدرسه علمیه کوثر در ادامه با اشاره به مجلس خبرگان به عنوان منتخبان مردم اظهار داشت : با رحلت امام درکمتر از ۲۴ ساعت حضرت امام خامنه ای به عنوان رهبر معظم انقلاب اسلامی از سوی مجلس خبرگان انتخاب شده و هدایت و رهبری کشور را به عهده گرفتند که جامعه اسلامی به مسیرش و تکامل خود ادامه داده و سبب یأس دشمنان شد .

شاکری ضمن بیان این که دشمنان نظام همواره به طرق گوناگون در فکر براندازی نظام بوده و هستند ، ابراز کرد : امروز که انتخابات مجلس خبرگان رهبری در پیش است دشمنان ۸چون گذشته ، سعی دارند با وارد کردن افراد نالایق و محافظه کار به مجلس خبرگان به اهداف شوم خود نزدیک شوند .

وی گفت: دشمن هیچ گاه به اهداف شوم خود نخواهند رسید ، چرا که مردم عزیز ایران اسلامی پشتیبان ولایت فقیه هستند و تا زمانی که مردم در صحنه حاضرند و برای ولی فقیه خود از جان می گذرند ، فکر براندازی نظام صرفاً خیالی خام و عبث است .

مدیر مدرسه علمیه کوثر بیان داشت : جمهوری اسلامی یک دولت دموکراتیک به معنی واقعی است و یا به عبارتی بهترین دموکراسی اسلامی در ایران جاری می شود چرا که اکثریت مردم در انتخابات آن شرکت می کنند .

شاکری در پایان خاطرنشان کرد : طلاب حوزه علمیه کوثر ورامین در کنار مردم عزیزمان پای صندوق های رأی خواهند رفت و به افراد لایق ، قابل اعتماد ، دلسوز اسلام و مسلمین و از همه پشتیبان ولایت فقیه رأی خواهند داد.

و همچنین این خبر رسانه ای شد و در خبرگزاری رسا منتشر شد .

تمام فاجعه کربلا برای این بود که امام رأی خود را نفروخت .

ازقبل از مردن معاویه و همچنین بعد از مردن او ، در دوره یزید چه زمانی که امام در مکه بودند و چه در بین راه و چه در کربلا ، آنها از امام فقط یک امتیاز میخواستند و اگر آن یک امتیاز را امام به آنها می داد ،نه تنها کاری به کارش نداشتند بلکه انعام هم میدادند و امام نیز آن همه رنج نمی دید. اما  امام تمام آن رنج ها را تحمل کرد و تن به شهادت خود و عزیزانش داد که همان یک امتیاز را ندهد . آن امتیاز فروختن رأی و عقیده بود .

در آن زمان صندوق و انتخاباتی نبود ،بیعت بود . بیعت آن روزها رأی دادن امروز بود . پس اگر امام یک رأی غیر وجدانی و غیر مشروع می داد شهید نمی شد ، شهید شد که رأی و عقیده خودش را نفروخته باشد .

برگرفته از حماسه حسینی ، ج ۲ ، ص ۴۶

 شیخ فضل الله نوری الگویی برای سیاستمداری 

تولد و تحصيلات
در سال ۱۲۵۹ ق . در روستاى لاشكدر منطقه كجور مازندران ، ملا عباس ‍ كجورى از روحانيان صالح و مورد اعتماد مردم ،صاحب فرزندى شد و او را فضل الله نام نهاد. تحصيلات ابتدايى را درشهرهم مركزمنطقه نور آغاز كرد. پس از آن به تهران مهاجرت كرد و تحصيلات خويش را تا پايان دوره سطح در آنجا ادامه داد. سپس براى تكميل دانش ‍ خويش به نجف هجرت كرد و بعد از مدتى در درس ‍ ميرزاى شيرازى بزرگ شركت كرد. هيبت ، وقار و تيز هوشى استاد، طلبه جوان را آنچنان شيفته وى ساخت كه با هجرت ميرزاى شيرازى به سامرا وى نيز حوزه نجف را رها كرد و راهى سامرا شد. حضور مستمر دردرس ‍ ميرزاى بزرگ و هشت سال حضور در درس شيخ راضى و ميرزا حبيب الله رشتى به همراه پشتكار و مداومت در درس و تحصيل ، از شيخ فضل الله مجتهدى برجسته و فقيهى نامدارساخت .
موقعيت حساس سياسى و اجتماعى ايران موجب شد تا شيخ فضل الله با اشاره ميرزاى شيرازى و براى هدايت و پيشوايى جامعه ايران در سال ۱۳۰۳ ق . روانه تهران شود. شيخ فضل الله پساز مهاجرت به تهران ، به اقامه جماعت و تاليف و تدريس علوم اسلامى و حوزوى پرداخت . مجلس درس شيخ در تهران داراى اعتبار و اهمتى فوق العاده بود.
مقام علمى
مقام علمى شيخ فضل الله مورد توافق دوست و دشمن بود. او علاوه برعلوم اسلامى از دانشهاى ديگر هم اطلاع داشت و به مسائل جامعه و مقتضيات زمان آگاه بود. يكى از كسانى كه شيخ را ملاقات كرده است ، مى نويسد:مراتب علمى شيخ را هيچ كس از دوست و دشمن منكر نبود و لكن گمان مى كردند كه فقط معلومات او منحصر به همان فقه و اصول است ..
نقل شده :روزى شيخ فضل الله در خانه آقاى طباطبايى بود، در مجلس در ضمن مذاكره گفت ملاى سيصدسال قبل به كار امروز نمى خورد. شيخ در جواب گفت : خيلى دور رفتى بلكه ملاى سى سال قبل به درد امروز نمى خورد. ملاى امروز بايد عالم به مقتضيات وقت باشد، بايدمناسبات دول را نيز بداند.
ادوارد براون ، محقق و تاريخ نويس نامدار مى نويسد: شيخ فضل الله از لحاظ علم وآراستگى به كمال معروف و فقيه جامع و كامل … مجتهد سرشناس و عالمى متبحر… و ازلحاظ اجتهاد برتر از ديگران بود…
ابوالحسن علوى مى گويد: شيخ فضل الله از شاگردهاى نمره اول حاجى ميرزا حسن شيرازى معروف بود. در پايتخت مرجع امورات شرعى بود.
فريدون آدميت نوشته است : متفكر مشروطيت مشروعه شيخ فضل الله نورى بود. از علماى طراز اول كه پايه اش را در اجتهاد اسلامى برتر ازطباطبايى و بهبهانى شناخته اند.
احمد كسروى مى نويسد:
حاجى شيخ فضل الله نورى … از مجتهدان بنام وبا شكوه تهران شمرده مى شد.
و بالاخره يپرم خان ارمنى - كه خود عاقبت مجرى حكم اعدام شيخ شد - در يادداشتهاى خصوصى خود نوشته است :شيخ فضل الله نورى … روحانى عاليقدرى بود وگفته او براى توده خلق ، وحى منزل محسوب مى شد.

در نهضت تنباكو
شيخ فضل الله در نهضت تنباكو كه نخستين قيام فراگير به رهبرى روحانيت بود، نقش فعالى داشت . او نخستين عالمى بود كه به حمايت از ميرزاى آشتيانى برخاست.
وى به عنوان نماينده ميرزاى شيرازى در تهران مورد توجه مردم و روحانيان بود. به طورى كه پس ازلغو قرارداد تا وقتى كه ميرزاى شيرازى به وسيله شيخ فضل الله از لغو قرارداداطمينان حاصل نكرد، حكم حرمت استعمال توتون و تنباكو را لغو ننمود.

صفحات: 1· 2