شب یلدا امسال مانند سال پیش در بزنگاهی خاص قرار دارد؛ بلند ترین شب سال را چگونه سپری خواهیم کرد؟

به علت چرخش ماه های قمری نسبت به ماه های شمسی همواره برخی مناسبتهای مذهبی با برخی مناسبتهای ملی تلاقی میکند. صرف این تلاقی شاید خیلی مهم نباشد اما در برخی موارد که یکی از این مناسبتها مستلزم اندوه و دیگری همراه شادی باشد این تلاقی باعث حرف و حدیثهایی میشود. در این موقع هر کدام از طیفهای جامعه رویکردی گاها متضاد را در مواجهه با این مناسبتها در پیش میگیرند. تلاقی وفات حضرت رسول اکرم (ص) با شب یلدای امسال یکی از این موارد میباشد که با دو رویکرد متفاوت همراه است، که البته می توان رویکرد سومی را به آن اضافه کرد با این هدف که هم میراث اصیل اعتقادی و هم رسوم ملی را پاسداشت.
رویکرد اول:

در این رویکرد نوعی حس ناسیونالیستی حاکم است. این رویکرد معتقد است که با اولویت دادن به رسوم ملی باید نشانه های دین حذف گردد یا در مقام تضعیف قرار گیرد. پرداختن به امورد دینی در چنین نگاهی در اولویتهای بعدی بوده و نگرانی از اینکه این رسوم دستخوش تغییر شوند، باعث میشود در چنین مواقعی تلاش گردد به مناسبتهای اعتقادی توجهی نشود.

چه خوب است که ما بتوانیم با کمک از رسوم خوب ملی و سنت زندگی پیامبر و ائمه علیهم السلام جامعه ایرانی اسلامی خود را به سمت برخوردهای اخلاق مدارانه و عبودیتی که مورد رضایت پروردگار است سوق دهیم
اشتباه این رویکرد این است که تصور می‎کند مردمان دیندار، به رسمهایی چون شب یلدا بها نمیدهند و آنها را در رسوم جاری زندگی خود نمیبینند. در صورتیکه چنین شبی با اصل اخلاقی “صله ارحام” پیوند ناگسستنی خورده است. اشتباه دیگر این رویکرد این است که با تلاش برای چنین افتراقی و عدم توجه به اکثریت مسلمان کشور، مرزکشی فرهنگی نادرستی ترسیم میکند.

این مرز کشی نه تنها منجر به تعمیق و گذر سینه به سینه رسوم به نسلهای بعد نخواهد شد، بلکه روز به روز آن را تضعیف خواهد کرد و جمعیت بسیاری را از دست خواهد داد.
رویکرد دوم:

در این رویکرد در تلاقی با یک مناسبت عزا، با شب یلدا به طور مطلق برخورد منفی می شود و دیگران را از برگزاری این رسم بدون هیچ قید و ملاحظه ای برحذر میدارد. نگرانی های چنین رویکردی مباحثی چون برگزاری مجالس شادی در شب وفات رسول اکرم (ص )است که البته چنین نگرانی‎ای منطقی است ولی راه حل آن تحذیر از شب یلدا نیست.

این رویکرد با توجه به اعتقادات مذهبی و اولویت آخرت بر دنیا و … معتقد است در چنین سالهایی که شب یلدا با یک مناسبت عزاداری مذهبی تلاقی پیدا میکند، باید مراسم شب یلدا را موکول به شب ها یا سالهایی دیگر کرد تا عزا به شادی تبدیل نشود.
رویکرد سوم:

شب یلدا بلندترین شب سال، محلی است برای احیای یک سنت دیرینه ایرانی و فریضه مهم اخلاقی-دینی به نام دید و بازدید و یا صله ارحام. میتوان این شب بزرگ را با نیت رضای خداوند متعال برگزارکرد و در تعمیق و نشر صله ارحام و ایجاد پیوند ناگسستنی این دو بایکدیگر فصل جدیدی را باز کرد.

در این فصل جدید با تجدید دیدارهای نزدیکان نه تنها باب رضایت خداوند باز میشود که رسم خوب یلدای ایرانی، با یک عامل افزودنی فرهنگی، تقویت و تعمیق می گردد و از یک جشن پرهیاهو به یک میهمانی عمیق خانوادگی تبدیل می شود.

در سالهایی که این شب بلند با ایام عزا تلاقی پیدا میکند میتوان پیشنهاد نمود لااقل، از خرید و تناول آجیل پرهیز شود. شوخی و خنده ها تا حدودی کاهش پیدا کند و در عوض عوامل ذیل در این شبها بیشتر توجه گردد.

1- تلاش برای شرکت در مراسم عزاداری و پس از آن تشکیل مهمانی خانوادگی متناسب با شب یلدا البته با ملاحظات ذکر شده

2- در صورت عدم امکان شرکت در مراسم عزاداری، در سفره یا میزی که انار و … چیده شده است تابلویی از نام رسول اکرم ص جهت تبرک و یادآوری ارادت به ایشان قرار داده شود

3- به احترام پیامبر (ص) حتی المقدور در آن شب لباسهایی با رنگهای تیره تر بپوشیم.

4- نیم ساعت از این شب را به خاطر بلند بودنش به دعا و نیایش به درگاه خدا اختصاص بدهیم و برای همه مردم دنیا خصوصا مسلمانان، برای بارش باران، برای حل مشکلات کشور خصوصا مشکلات اقتصادی و آلودگی و بیماری ها و … و برای تمام کسانی که برای این مردم زحمت میکشند دعا کنیم.

5- مهمترین دعایمان برای همه مردم دنیا، نجات آنها از ظلم وستم، احیای خوبی ها، احیای محیط زیست، صلح و آرامش، همزیستی مسالمت آمیز، دنیایی بدون فقر و بیماری و تبعیض، برکات آسمان و زمین باشد که همه اینها در دعای فرج برای امام زمان علیه السلام نهفته است.

6- از رسول خدا (ص )بخواهیم که برای دعاهای ما آمین بگویند و ما را مورد شفاعت قرار دهند.

در سالهایی که این شب بلند با ایام عزا تلاقی پیدا میکند میتوان پیشنهاد نمود لااقل، از خرید و تناول آجیل پرهیز شود. شوخی و خنده ها تا حدودی کاهش پیدا کند و در عوض عوامل ذیل در این شبها بیشتر توجه گردد
7- دیگران را توصیه کنیم که در این شب بیشتر به یاد خالق خود و پیامبر منتخب او باشند و سعی کنند پیامبر را الگوی اخلاقی خود قرار دهند.

8- صدقه و خیرات را در این شب فراموش نکنیم و در کنار سفرهای گاها رنگینی که این شب می اندازیم به یاد فقرا هم باشیم که پیامبر ما آنان را هرگز فراموش نمی کرد.

9- با خودمان و رسول اکرم (ص) قرار بگذاریم یک اخلاق بد را از خود دور کنیم و تمام سال تلاش بر مراقبت از آن اخلاق نادرست داشته باشیم

10- و شاید اگر شعری میخوانیم این شعر را از سعدی بخوانیم که:

دردی به دل رسید که آرام جان برفت وان هر که در جهان به دریغ از جهان برفت

شاید که چشم چشمه بگرید به های های بر بوستان که سرو بلند از میان برفت …

و در انتها چه خوب است که ما بتوانیم با کمک از رسوم خوب ملی و سنت زندگی پیامبر و ائمه علیهم السلام جامعه ایرانی اسلامی خود را به سمت برخوردهای اخلاق مدارانه و عبودیتی که مورد رضایت پروردگار است سوق دهیم. البته واضح است که عبودیت تنها در اخلاق اجتماعی خلاصه نمیشود و شوون دیگری نیز دارد، اما تلاقی مناسبتهای مذکور فرصت خوبی برای پررنگ کردن این اخلاق اجتماعی در کنار عبادت پروردگار است.

نوشته شده از سايت تبيان

صفحات: 1· 2