کرسی آزاد اندیشی با موضوع استراتژی انتظار در قرآن لزوم و عدم لزوم زمینه سازی برای ظهور در مدرسه علمیه کوثر ورامین برگزار شد.
کرسی آزاد اندیشی امروز با حضور استاد موافق حجت الاسلام نعمتی کارشناس امور دینی و استاد مخالف حجت الاسلام لطیفی عضو هیت علمی جامعه المصطفی، در مدرسه علمیه کوثر ورامین برگزار شد.
در ابتدای این جلسه حجت الاسلام نعمتی در تبیین لزوم و عدم ظهور با طرح این پرسش که نقش مردم در تحقق ظهور آیا امری لازم و ضروری است یا اینکه این مهم تنها با اراده الهی محقق میشود، گفت: مهمترین عامل در تحقق ظهور اراده و خواست مردم است چون خداوند متعال ظهور را بر مردم تحمیل نخواهد کرد زیرا دلیل غیبت امام نیز به سبب پذیرش جامعه بدون امام از سوی مردم صورت پذیرفت.
در ادامه حجت الاسلام لطیفی با بیان اینکه غیبت و ظهور امام عصر(عج) یک امر الهی است و نیازی نیست که انسانها آماده باشند چرا که غیبت جزء سناریوی الهی است، گفت: انسانها افرادی تکلیفگرا هستند و در زمان غیبت مردم تکلیف فعالیت در ایجاد زمینه برای ظهور ندارند، در متون روایی ما در کتاب اصول کافی آمده است که “هر پرچمی قبل از قیام قائم طاغوت است و پرچم ضد خداست و اینها غیر خدا را می پرستند، باز می فرمایند: نه تنها طاغوت هستند بلکه هیچ یک از شیعیان ما قبل از خروج قائم قیام نمیکنند".
حجت الاسلام نعمتی، ابراز کرد: نگرش منفی و رد زمینه سازی برای ظهور عمدتا از نگاه سطحی نسبت به برخی از روایات که خبر از نهی قیام قبل از ظهور دارد گرفته شده است.
وی افزود: هر کسی که از حد خدا خارج شود و مردم را به پرستش خدا دعوت کند طاغوت است اما قیامهایی که بر اساس رضای الهی و ائمه معصومین(ع) صورت پذیرد مورد تایید بوده و خارج از قیام طاغوت است.
این استاد حوزه علمیه قیامی را که تحت امر ولایت فقیه صورت بپذیرد را حق دانست و ابراز کرد: این گونه قیامها نه تنها از سوی ائمه معصومین رد نشده بلکه در برخی از مواقع بر مسلمانان نیز واجب شده است زیرا اجرای بسیاری از احکام جز با تاسیس حکومت اسلام ممکن نیست نهی از قیام شرکت در قیامهایی است که در آن انگیزههای الهی وجود ندارد.
در ادامه حجت الاسلام لطیفی در پاسخ به انتقاد به اینکه امامان در زمان ظهور خود قیامها را تایید کردند یا در عصر غیبت، بیان داشت: امامان معصوم مخالف قیامهای عصر حضور بودند و اشارهای به عصر غیبت نکردهاند.
وی افزود: پر شدن دنیا از ظلم و فساد به عنوان خبر حتمی است و ما به هیچ عنوان نمیتوانیم زمینه را فراهم کنیم بلکه زمینه خود ایجاد میشود و این ظلم بیشتر در راستای حکومتی است.
عضو هیت علمی جامعه المصطفی بیان داشت: قبل از امر فرج یاس مطلق همه جامعه را فرا میگیرد و این یاس به معنای ناامید شدن از حکومتها و مدعیان اسلام است.
حجت الاسلام لطیفی با بیان اینکه صبر منتظران ظهور باید برمبنای برنامه باشد، گفت: در روایات عجله برای امر ظهور مورد مذمت قرار گرفته و تسلیم شدن در برابر تقدیر الهی توصیه شده است .
حکم دست دادن با نامحرم
سوال : در برخى از كشورهاى اسلامى دستدادن مرد با زن امرى عادى است و ممانعت از اين كار به نحوى توهين به طرف مقابل تلقى مىگردد. استدعا دارد حكم شرعى در اينباره را بيان فرماييد.
جواب: دستدادن مرد با زن اجنبى و لمس بدن زن بر مرد اجنبى، شرعاً حرام است و امتناع از اين عمل به اظهار اينكه چنين برخوردى جزو دستورات دينى اسلام است هيچگونه تلقى توهين به طرف مقابل نخواهد شد و مسلمين موظفند عمل به وظايف شرعى را مقدّم بر همه امور خود بدارند و به هر بهانه اقدام به ترك واجب يا فعل حرام نكنند.
دیده شده در سایت رسمی امام خامنه ای مدظله العالی # استفتائات جدید امام خامنه ای
ارتباط بین مذاهب
«وَاعْتَصِمُواْ بِحَبْلِ اللّهِ جَمِیعًا وَلاَ تَفَرَّقُواْ» یکی از موضوعات مهم که سؤالهای فقهی زیادی هم پیرامون آن مطرح است مسئلهی وحدت مسلمین است. مسئلهی وحدت بین مسلمانها به معنای دست برداشتن آنها از عقایدشان یا عمل به فقه دیگران نیست؛ بلکه یعنی شیعیان براساس اعتقاد و مطابق موازین فقهی خودشان عمل میکنند و گروههای دیگر مسلمان (اهل سنت) هم عقایدی دارند و فقهی دارند و فتاوایی دارند و براساس فتاوای خودشان عمل میکنند. مسئلهی وحدت مسلمین، وحدت بر سر یکسری مسائل اصلی و اصولی و مشترک موجود بین آنها برای مقابله با دشمنان مشترک است.
حضرت آیتالله خامنهای در کنفرانس وحدت اسلامی در سال ۱۳۶۸ فرمودهاند: «اتحاد مسلمین، به معنای انصراف مسلمین و فِرَق گوناگون از عقاید خاص کلامی و فقهی خودشان نیست.» همچنین در جایی دیگر فرمودهاند: «مسئله، مسئلهی این نیست که شیعه یا سنی، عقاید یکدیگر را قبول کنند؛ نه، هر کسی عقیدهی خودش را دارد، هر کسی تابع استدلال است و به هر عقیدهای رسید، درست است. مسئله این است که اصحابِ عقاید مختلف، بایستی به وسوسهی دشمن گوش نکنند، به جان هم نیفتند، با هم دشمنی نکنند و نسبت به هم کارشکنی نکنند.» بنابراین بحث بر سر این است که همهی مسلمانها دشمن مشترکی به نام استکبار جهانی صهیونیسم بینالملل دارند و اتحاد نیاز است و این یک مسئلهی اصلی و اصولی است و تاکتیک هم نیست؛ بلکه یک مسئلهی استراتژیک و اساسی است که مسلمانها نقاط مشترک بسیار زیادی دارند و بر سر این مسائل مشترک باید با هم متحد شوند و ید واحده باشند در مقابل دشمنان.
گاهی وقتها زمانی که بحث از وحدت میشود، برخی خیال میکنند که مثلاً شیعیان نسبت به ولایت مولا امیرالمؤمنین علی علیهالسلام و امامت ائمهی اطهار علیهمالسلام بیاعتقاد بشوند؛ نه، کسی چنین حرفی نزده است؛ بلکه بحث بر سر این است که با هم نزاع نکنند. به مسائل تفرقهانگیز نپردازند. با هم متحد و پشتیبان یکدیگر باشند. وقتی که دشمن مشترکی به یکی از کشورهای اسلامی حمله میکند، همه دست به دست هم بدهند و در مقابل او بایستند. معنای وحدت این است.
عید الزهرا
روز نهم ربیعالاول نزد شیعیان جایگاه خاصی دارد، چرا که این روز را یکی از اعیاد مهم تلقی کرده و به خاطر سالروز آغاز امامت امام زمان(عج) به شادی میپردازند.
البته گهگاهی دیده میشود که بعضی از افراد جاهلانه یا عامدانه بیان میکنند که در چنین روزی خلیفه دوم کشته شده و داستانسراییهای بسیاری هم در زمینه دارند؛ افسانههایی که بیشتر توسط دشمنان اسلام و برای دامن زدن به اختلافات مذهبی میان شیعه و سنی ساخته میشود. و عده ای در روز نهم ربیع مراسم لعن برپا می کنند و به همین دلیل نظر رهبر معظم انقلاب را در مورد مراسم می خوانیم :
نظر حضرت آیتالله خامنهای دربارهی برگزاری مراسم لعن چیست؟
حضرت آقا بارها فرمودهاند که به مقدسات سایر مذاهب توهین نکنید. بنابراین باید از این کار پرهیز کرد و نکتهی جالب توجه اینجا است که برخی میگویند در مجالس خصوصی اشکالی ندارد که لعن بگوییم؛ در حالی که حضرت آقا قید نزدند که مجلس عمومی باشد یا خصوصی، بلکه به طور کلی فرمودهاند که به مقدسات سایر مسلمانان یعنی سایر فِرَق اسلامی توهین نکنید.
حضرت آقا در جایی فرمودهاند: «آن شیعهای هم که از روی نادانی و غفلت، یا گاهی از روی غرض - این را هم سراغ داریم و افرادی را هم از بین شیعیان میشناسیم که فقط مسئلهشان مسئلهی نادانی نیست، بلکه مأموریت دارند برای اینکه ایجاد اختلاف کنند - به مقدسات اهل سنت اهانت میکند، عرض میکنم: رفتار هر دو گروه حرام شرعی است و خلاف قانونی است.» بنابراین توهین به مقدسات سایر مذاهب اسلامی به نظر حضرت آقا حرام شرعی است.۱
چگونه پس از مرگ کنار همسرمان باشیم :
سوال : من و همسرم خیلی یکدیگر را دوست داریم و آرزو داریم که پس از مرگ نیز در کنارهم باشیم ، چکار کنیم که به این آرزوی خود برسیم
مهمترین آن این است که اگر در این دنیا صلاح باشند در بهشت کنار هم خواهند بود و از بالاترین و بهترین لذات بهشت این است که همسران کنار هم باشند .در روایت دارد که لذتی که بهشتیان از همسر می برند از خورد و خوراک نمی برند ، چرا که انسان نیازی که به انیس دارد با خورد و خوراک قابل قیاس نیست.
و زیبایی همسر در بهشت به قدری خیره کننده خواهد بود که حور العین تعجب میکنند و این زیبایی در قرآن در سوره الرحمن دارد و می فرماید« خیرات الحسان» ، زنان دنیایی حسن و زیبایی از هر جهت دارند و این به خاطر اعمال خوب آن هاست . مراد از خیرات حسان زنان صالحه و مؤمنه و عارفه می باشد.حور العین همان طرف خلق می شوند و نور نماز ، نور حجاب در چهره آن ها نیست .
پس در نتیجه برای این که زن و مرد در بهشت کنار یکدیگر باشند باید صالح باشند
سخنان حجت الاسلام عالی شنیده شده .
خیر دنیا و آخرت
شخصی به امام حسین علیه السلام نامه ای نوشت و پرسید : خیر دنیا و آخرت چیست ؟
امام علیه السلام در پاسخ او نوشت :
« بسم الله الرحمن الرحیم ، اما بعد !
فاِنه مَن طلب رضی الله بِسَخط الناس کافه الله امور الناس ، و مَن طلب رَضی الناس بسخط الله و کله الله الی الناس ، والسلام »
بنام خداوند بخشنده مهربان ، پس از ستایش پروردگار ؛
هر کسی در پی خشنودی خدا باشد که مردم از تو برنجد خداوند او را در امور مردم کفایت خواهد کرد ، و هر کس برای جلب رضایت مردم بکوشد که به غضب الهی بیانجامد ، خداوند او را به مردم وا می گذارد .
دیده شده در کتاب فرهنگ سخنان امام حسین علیه السلام ، محمد دشتی ، موسسه فرهنگی امیرالمومنین علیه السلام ، ص ۱۷۴ ، به نقل از امالی شیخ صدوق ، ص ۱۶۷ ، اختصاص شیخ مفید ، ص ۲۲۵ ، بحارالانوار ، ج ۷۱ ، ص ۳۷۱ ، حدیث ۳.
وقت شرعی نماز عشا
سوال : آيا در پايان وقت شرعى نيمه شب، نماز عشا قضا مىشود؟
ج) واجب است نماز عشا را تا قبل از نيمه شب شرعى بخوانند و بعد از آن به قصد قربت بجا آورده و نيت ادا و قضا نكنند.
دیده شده در سایت رسمی امام خامنه ای ، # استفتائات جدید امام خامنه ای مدظله العالی
امروز ایران در اوج قدرت، فراوانی فرصت و در آستانه فتح به سر میبرد.
حجت الاسلام علیرضا پناهیان، استاد حوزه و دانشگاه، سهشنبه شب در هیأت شهدای گمنام منیریه، گفت: امروز ما در اوج قدرت، فراوانی فرصت و در آستانه فتح به سر میبریم.
وی افزود : کسانی که این فرصت را ضایع کرده و قدرت خود را نادیده میگیرند و احساس ضعف میکنند و پیروزی خودشان را به تاخیر میاندازند متضرران اصلی این دوران هستند.
حجت الاسلام پناهیان با تاکید به اینکه ما امروز در اوج قدرت و فراوانی فرصت نسبت به طول تاریخ تشیع قرار گرفتهایم و در آستانه فتحی عظیم که تاریخ تشیع منتظر آن است هستیم، بیان داشت: باور و درک این مهم برای بسیاری از افراد اعم از سیاسیون، روشنفکران و دیگران بسیار سخت است زیرا نمیدانند که امروز دشمن در اوج ضعف قرار دارد و همه فرصتهای خود را از دست داده در حال شکست و اضمحلال است، اگر این سخن ذرهای صحت داشته باشد گناه بسیاری از مظلومان منطقه که سرشان از تن جدا میشود بر گردن کسانی است که قدرت دشمن را عظیم میپندارند.
این استاد حوزه علمیه با اشاره به پیروزیهای منطقه، اظهار داشت: امروز پیروزی مظلومان منطقه در بدترین شرایط موجود نسبت به دوران دفاع مقدس ایران بسیار حائز اهمیت است کسانی که امروز ادعا میکنند ما در محاصره اقتصادی دشمن که یک کشور ضعیف است قرار گرفتهایم امری مضحک و غیر قابل قبول است زیرا کشور ضعیفی همچون آمریکا چگونه میتواند بر کشور قوی همانند ایران که از نظر نفوذ و قدرت نظامی حرف اول را در منطقه میزند فشار اقتصادی وارد کند.
این استاد دانشگاه اضافه کرد: چرا امروز باید خیابانهای کشور پر از خودروهای چینی شود آیا ایران در زمینه خودروسازی کشوری ضعیف است، چرا صنایعی که تحت نظر رهبر معظم انقلاب اداره میشوند میتوانند موشک به فضا پرتاب کنند و در جهان به عنوان نخستین کار علمی معرفی شوند اما صنایعی که به دست منتخبان مردم سپرده میشود دچار چنین وضع اسفباری شوند زیرا آنان فقط آبگوشت بزباش میتوانند درست کنند.
وی با اشاره به اینکه دشمن در حال فروپاشی است، تصریح کرد: سی سال گذشته آمریکا از نظر اقتصادی، سیاسی داخلی و بین المللی، قدرت فرهنگی نفوذ در کشورهای دیگر و محبوبیت بین المللی و داخلی، ابهت و قدرت نظامی قویتر از امروز بود در حالی که امروز نیمی از قدرت سی سال گذشته را هم ندارد .
این خطیب مشهور ادامه داد: اگر در گذشته ناو آمریکایی تنها برای انهدام کردن مکان و یا شیئی حرکت میکرد امروز حرکتش سراسر وحشت شده است که مبادا ناوش منهدم شود، امام راحل زمانی که فرمان انهدام کشتی آمریکایی را صادر کردند و فرمودند: آمریکا هیچ غلطی نمیتواند انجام دهد؛ ولی متاسفانه امر ایشان در انهدام کردن ناو آمریکایی اطاعت نشد و یکی از همان ناوها هواپیمای مسافربری کشور ایران را منهدم ساخت.
حجت الاسلام پناهیان اضافه کرد: امروز آمریکا با غارت و چپاولی که طی این سی سال نسبت به کشورهای منطقه و جهان انجام داده است باز از بدهکارترین کشورهای جهان به شمار میرود در حالی که ایران با وجود اینکه در محاصره جهانی قرار داشت امروز از نظر نفوذ و قدرت منطقهای در بالاترین حد اقتدار نسبت به سایر کشورها قرار دارد.
وی افزود: مدیریت کلان و راهبردی در آمریکا به نسبت مدیریت کلان و راهبردی در ایران ضعیفتر است بسیاری از افراد هنوز به این باور نرسیدند و نمیخواهند قبول کنند که رهبری در ایران بهتر از رهبران آمریکا کشور را اداره میکند، همه کشورها به این امر اذعان دارند که رهبری همانند رهبر ایران در جهان وجود ندارد.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه متاسفانه برخی افراد قدرت دشمن را باور دارند اما فارق از آن هستند که قدرت خود را درک کنند، بیان داشت: اسرائیل با تبلیغ گنبد آهنین تنها درصدد منحرف کردن اذهان دیگر کشورها بود زیرا همان رادارهایی که به اسم گنبد آهنین معروف شد در ایستگاه راهآهن کشور ما نیز نصب است. انسان باید در مقابل دشمن هوشیار باشد و یقین داشته باشد که دشمن بسیار ضعیف است.
این استاد حوزه علمیه با اشاره به قدرت و امکانات ایران در عرصه جهانی، گفت: کشور ایران برای اربعین حسینی ۱۱میلیون ورودی و جابجایی داشته که در دنیا هیچ کشوری قدرت جابجایی بیش از ۱۰ میلیون نفر را ندارد، فرماندههان ارشد نظامی، استراتژیستهای فوقالعاده قوی اقتصادی و اعضای اتاق فکرهای قوی سیاسی این مهم را میتوانند درک کنند و این نشان از قدرت ایران و سرچشمه آن الله است.
وی ادامه داد: قویترین نیروی نظامی از نظر کمی و کیفی در منطقه و جهان متعلق به ایران است زیرا همه تحت لوای یک فرماندهی اداره میشود بسیاری از افراد جهان که مطیع رهبر معظم انقلاب هستند تنها به یک اشاره ایشان به سر میبرند.
حجت الاسلام پناهیان ابراز کرد: خداوند در قرآن کریم میفرماید: حق قوی و باطل ضعیف و رفتنی است؛ امام راحل و رهبر معظم انقلاب سراسر قدرت هستند. اسلام امت پیروز است و مسلمانان سروران عالم هستند.
این استاد حوزه علمیه اظهار داشت: امام علی(ع) به فرزندش فرمودند: آینده و وضعیت کنونی خودت را بر اساس اتفاقهایی که در تاریخ رخ داده برنامهریزی کن امور در حال تکرار است؛ برخی از افراد که احساس ناامیدی، بدبختی و ضعف دارند بیماران روانی هستند که این امر را یک امر بر مردم ما تلقین کردند
سخنان حجت الاسلام پناهیان ، شنیده شده توسط فاطمه علی آبادی ، طلبه پایه سوم . ۹ آذر ماه ۹۵.
بهار ماه ها
ماه ربیع الاول بهار ماه ها است. با حلول این ماه ، ماه پر از حزن و اندوه صفر که ماه مصیبت های بزرگ اهل بیت رسول خدا (ص) بود به پایان رسیده است.
« مرحوم جواد آقا ملکی تبریزی در کتاب المراقبات نوشته است: "این ماه همانگونه که از اسم آن پیداست بهار ماهها است، به جهت این که آثار رحمت خداوند در آن هویداست. در این ماه ذخایر برکات خداوند و نورهاى زیبای او بر زمین فرود آمده است؛ زیرا میلاد رسول خدا (ص) و سلّم در این ماه است و مىتوان ادعا کرد از اول آفرینش زمین رحمتى مانند آن بر زمین فرود نیامده است … بر مسلمان مراقب واجب است با تمام تلاش خود در شکرگزارى این نعمت بزرگ کوشش و سعى کند.» ۱
« سال سیزدهم بعثت مبدأ هجرت حضرت رسول صلی الله که از مکه معظمه به مدینه منوره بود و در آن شب در غار ثور مخفی شد و حضرت امیر علیه السلام جان خود را فدای جان شریف ایشان نمود و در جای آن حضرت خوابیده و از شمشیرهای قبایل مشرکین پروا نکرد و فضل خود و مساوات و برادری خود را با حضرت رسول صلی الله بر جمیع عالم ظاهر گردانید وآیه « وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَشْری نَفْسَهُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّهِ وَ اللَّهُ رَؤُفٌ بِالْعِبادِ (بقره / ۲۰۷) و از میان مردم كسى است كه جان خود را براى طلب خشنودى خدا مىفروشد، و خدا نسبت به [این] بندگان مهربان است.» در شان ایشان نازل شد .
روز اول ربیع :
روز اول علما گفته اند مستحب است که براى تشکر نعمت سلامتى رسول خدا (ص) و أمیر المؤمنین (ع) روزه بدارند و زیارت آن دو بزرگوار در این روز مناسب است .» ۲
« در کتب ادعیه و روایات چیز دیگری در اعمال شب و روز اول ماه ربیع الاول، غیر از آنچه که بیان گردید، یافت نشد، اما عدم وجود روایت در باره اعمال خیر و مستحبات در منابع دینی، دلیل بر بدعت بودن انجام آنها نیست؛ زیرا انجام همه کارهای خیر از جمله حضور در مسجد، عبادت، دعا و مناجات با خدا در هر زمان مستحب و پسندیده است و انجام آنها با قصد قربت و به امید ثواب هیچ اشکالی ندارد، اما در صورتی که به دروغ عمل خاصی (هر چند پسندیده را) به دین نسبت دهند بدعت و حرام خواهد بود؛ زیرا بدعت در دین و شرع به معنای ” نسبت دادن چیزی به دین در حالی که در واقع جزء دین و شریعت نیست.
اما در مورد مژده بهشت دادن پیامبر به کسی که بشارت ماه ربیع را بدهد، ما در منابع شیعی حدیثی در این باره پیدا نکردیم .
صاحب تفسیر روح البیان حدیثی نقل می کند که: « کسی که مرا به اتمام ماه صفر بشارت دهد او را به بهشت بشارت می دهم » و شاید این حدیث همان معنای مورد نظر را می رساند. » ۳
۱_ دیده شده در کتاب المراقبات ، میرزا جواد آقا ملکی تبریزی ، ترجمه محمودی گلپایگانی ، نشر لاهوت ، ص ۶۵.
۲_ دیده شده در مفاتیح الجنان ، شیخ عباس قمی ، ص ۵۹۲.
۳_ دیده شده درhttp://www.islamquest.net/fa/archive/question/fa2292 به نقل از تفسیر روح البیان ، ج ۴ ، ص ۳۲۵ ،
اعمال خرافی در پایان ماه صفر
سؤال ؛ در شب اول ماه ربيعالاول از حدود نيمهشب تا اذان صبح افرادى با در دست داشتن شمع پشت درب مساجد مراجعه و با كوبيدن به درب مساجد و خواندن اذكارى توسل جسته و حاجات خود را طلب مىنمايند، البته اين عمل را تا هفت مسجد ادامه مىدهند و خصوصاً اين حال توسل در هنگام اذان صبح به اوج خود مىرسد و معتقد هستند بدين وسيله اتمام ماه صفر و آمدن ماه ربيعالاول را خبر مىدهند. نظر حضرتعالى در اين باره چيست؟
جواب : عمل مذكور مستند روايى ندارد و شيوهاى قابل تأييد نيست. اگر چه اصل اذكار و ادعيه و طلب حاجات از خداوند متعال عمل پسنديدهاى است، لكن اشكال در شيوه عمل به نحو ياد شده است، آقايان علماى اعلام (دامت افاضاتهم) و مؤمنين (ايدهم الله تعالى) با پند و اندرز و موعظه و نصيحت از رواج چنين رفتارهايى كه چه بسا ممكن است منتهى به وَهْن مذهب گردد، جلوگيرى نمايند.
دیده شده در سایت رسمی امام خامنه ای مدظله العالی ، #_استفتائات_جدید ، برای مشاهده حکم به لینک زیر مراجعه فرمائید :
چرا کوفیانی که با آن همه شور وشوق از امام حسین علیه السلام دعوت کرده بودند، حضرت را یاری نکرده و علیه ایشان جنگیدند؟
پاسخ اجمالی - تفصیلی
اولين نكته كليدي در پاسخ به اين سوال اين است كه بررسي شود هدف كوفيان از دعوت امام عليه السلام چه بود. براي پاسخ دقيق به اين سوال نياز است بدانيم اين دعوت چه زماني و توسط چه كساني انجام شد.
نامه نگاری کوفیان، در ایام اقامت امام حسین(عليه السلام) در مکه (دهم ماه رمضان سال60ق)آغاز شد و از جهت فراوانی به مقداری رسید که به حق می توان از آن به نهضت نامه نگاری یاد کرد. ظرف این چند روز،این حرکت به مرحله ای رسید که در روز به طور متوسط ششصد نامه به امام علیه السلام می رسید؛به گونه ای که تعداد نامه ها به دوازده هزار نامه رسید.
با توجه به قرائن می توان به این نتیجه رسید که نامه نگاران از یک طیف خاص نبوده و گروهای مختلف با گرایش های بسیار متفاوت را در بر گرفته است؛ به گونه ای که در میان آنها نام شیعیان خاصی همچون سلیمان صرد خزاعی و در در نقطه مقابل افرادی از حزب اموی ساکن در کوفه، همانند شبث بن ربعی(که بعدها مسجدی به شکرانه کشته شدن امام حسین"علیه السلام"بنا کرد)، ديده مي شود. اما به نظر می رسد اکثر نامه نگاران را که در تاریخ نامی از آنها برده نشده است ـ توده مردمی تشکیل می دادند.
دومين نكته اينكه با توجه به طیف گسترده نامه نگاران، نمی توان در انگیزه نامه نگاری آنها به یک انگیزه خاص توجه کرد؛ بلکه با توجه به گرو ه های مختلف،باید علل متفاوتی را نام برد كه عبارتند از
بازگرداندن حكومت به محل مشروع : اقليتي از شيعيان خالص مانند حبيب بن مظاهر و مسلم بن عوسجه به انگيزه باز پس گيري حكومت و باز گرداندن آن به محل مشروع (از آنجا كه حكومت را حق اهل بيت عليهم السلام مي دانستند و حكومت سراسر ظلم امويان را نا مشروع)
رهايي از ظلم : عده فراوانی از مردم کوفه بویژه افراد میان سال و کهنسال که حکومت عدل علوی را در کوفه به یاد داشتند و از سوی دیگر ظلم و جور امویان را نیز در این دوران بیست ساله دیده بودند درصدد رهایی از این ظلم، رو به فرزند امام علی علیه السلام آوردند تا شاید آنان را از یوغ حکومت بنی امیه رهایی بخشد.
احياي مركزيت كوفه : عده ای برای احیای مرکزیت کوفه که همیشه بر سر آن با شام در رقابت بود و در این دوران بیست ساله آن را از دست داده بودند به دنبال رهبری کارآمد بودند که بتواند این مهم را به انجام برساند. از نظر اینان در این زمان مناسب ترین فرد دارای نفوذ و شخصیت که از سویی قدرت رهبری جامعه کوفیان را داشته و از سوی دیگر حکومت امویان را مشروع نداند امام حسین علیه السلام بود؛از این رو از آن حضرت برای امدن به کوفه دعوت کردند.
حفظ نفوذ و موقعيت خود : بزرگان قبایل همانند شبث بن ربعی ،حجاربن ابجر،… که عمدتا به فکر قدرت و ریاست خود بوده و از سوی دیگر میانه ای با خاندان علوی نداشتند وقتی اقبال گسترده مردم به امام حسین علیه السلام را دیدند،چنین تصور کردند که در آینده ای نه چندان نزدیک،حکومت امام علیه السلام در کوفه به ثمر خواهد نشست و برای آنکه از قافله عقب نمانده و در دوران حکومت آن حضرت همچنان از نفوذ و ریاست خود برخوردار باشند،به سیل خروشان نامه نگاران پیوستند.
نان به نرخ روز خوردن: توده مردم نان به نرخ روز نيز با مشاهده شور و هيجان گسترده متنفدان انگيزه لازم براي نامه نگاري را پيدا كردند و اين جريان را دامن زدند.
بنابراين دعوت کوفیان از امام حسین علیه السلام بر اساس ایمان و ارادت عمیق قلبی نسبت به خاندان رسالت نبود و اهل کوفه دفاع از امام حسین علیه السلام را به عنوان دفاع از امام زمان خویش بر خود واجب نمی دانستند بلکه هدف کوفیان از دعوت امام حسین علیه السلام تامین منافع مادی بیشتر برای خود و رسیدن به آسایش دنیوی بود . فلذا برای آنان تفاوتی نداشت که در سایه حکومت حسینی به هدف خود برسند یا حکومت یزیدی بلکه برای آنها مهم مال اندوزی بیشتر و تامین هرچه بیشتر مسایل دنیوی بود ، بنابراین از کسی حمایت و پیروی میکردند که آنها را به اهدافشان برساند. حال این فرد حسین علیه السلام باشد یا یزید علیه اللعنه .
سومين نكته اينكه بعد از بررسي انگيزه و علل دعوت بايد بررسي شود چه عواملي باعث شد تا مردم كوفه دست به اين جنايت هولناك بزنند؟ به طور خلاصه بايد گفت دو دسته از عوامل بودند كه زمينه رفتن مردم كوفه به كربلا را فراهم كردند: الف ـ عوامل دروني (زمينه ها و خصيصه هايي است كه در مردم كوفه شكل گرفته بود) ** و ب ـ عوامل بروني (فشار و اختناق دستگاه حاكمان بني اميه بود كه با ترفندهاي مخصوص به خود، مردم را آماده چنين كاري كرد.).
عوامل دروني از جمله تناقض آشكار در سيره و گفتار [1]؛ پيمان شكني [2]؛ زود باوري در جنگ هاي رواني[3]؛ نداشتن آزادي عمل و استقلال فكري[4] سنگدلی وقساوت قلب[5]؛ حُب دنیا و طمع [6]؛ نادانی و جهل[7]
عوامل بيروني از جمله ايجاد رعب و وحشت [8]؛ دستگيري هواداران امام حسين(علیه السلام) [9]تطميع مردم به پول، مقام، جايزه [10]
چهارمين نكته اينكه گذشته از اين عوامل بايد ريشه كار را در اين نكته جستجو كرد:
«مردم در هر جامعه اي از يك ديدگاه دو دسته اند يا كساني كه از روي فهم و فهميدگي و آگاهي و تصميم گيري كار مي كنند و راهي را مي شناسند و دنبال آن حركت مي كنند - اعم از خوب يا بد- يا همان خواص و افرادي كه دنبال جو مي روند - اهل فهم و سنجيدن و .. نيستند- يا همان عوام. هر دو گروه از هر صنفي ممكن است باشند و ربطي به سواد و بي سوادي و روحاني بودن و نبودن و … ندارد.
خواص دو گروهند خواص طرفدار جبهه حق و خواص طرفدار جبهه باطل. خواص طرفدار جبهه حق دو دسته اند يك دسته كساني كه در مقابله با دنيا با زندگي با مقام و با شهوت با پول و لذت با راحتي و نام موافقند يك دسته موافق نيستند. همه اينها زيبايي هاي زندگي است اما اگر در مقابل اين متاع و بهره زندگي خداي ناكرده آن قدر مجذوب شدند كه آن جايي كه پاي تكليف سخت به ميان آمد نتوانند از اين ها دست بردارنديا به راحتي دست بردارند اوضاع متفاوت است.
اگر آن قسم خوبِ طرفدارِ حق كه مي توانند از متاع دنيا دست بردارند بيشتر باشند هيچ وقت جامعه اسلامي دچار حالت دوران امام حسين عليه السلام نخواهد شد. مطمئنا تا ابد بيمه است اما بالعكس اگر خواص طرفدار حق كه به دنيا دل بسته اند زياد باشند آن وقت حسين بن علي ها به مسلخ كربلا خواهند رفت. حركت خواص به دنبال خود حركت عوام را مي آورد. تصميم گيري خواص در وقت لازم . تشخيص خواص در وقت لازم گذشت خواص از دنيا در لحظه لازم اقدام خواص براي خدا در وقت لازم اين هاست كه تاريخ را نجات مي دهد. ارزش ها را حفظ مي كند. بايد در لحظه لازم حركت لازم را انجام داد اگر وقت گذشت ديگر فايده ندارد.خواص طرفدار حق لغزيدند. حق را مي شناختند اما در برابر حب دنيا زانو زدند.[11]